Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc phát biểu trong lễ trao giải tại Nhà hát Lớn Hà Nội tối 23/11/2022. Ảnh: TA

Tổng cộng có 29 công trình KH&CN và KHXH&NV của 281 tác giả, đồng tác giả được trao giải, trong đó có 12 giải thưởng Hồ Chí Minh và 17 giải thưởng Nhà nước.

“Các công trình, cụm công trình được nêu tên trong lễ trao giải này đều có giá trị đặc biệt to lớn, là kết quả dày công nghiên cứu, cống hiến trí tuệ và tài năng của các tác giả, đã góp phần nâng cao được vị thế, trình độ KH&CN của đất nước trong khu vực và quốc tế”, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc phát biểu trong lễ trao giải.

Chủ tịch nước trao giải thưởng Hồ Chí Minh cho các tác giả, nhóm tác giả. Ảnh: TA

Bên cạnh những thành tựu đáng tự hào, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc cũng chỉ ra, năng lực KH&CN, đổi mới sáng tạo của đất nước vẫn còn hạn chế, hành lang pháp lý và cơ chế chính sách còn thiếu đồng bộ, chưa thực sự tạo động lực cho phát triển và ứng dụng KH&CN.

“Chúng ta chưa có những chính sách, cơ chế và chế độ đãi ngộ tốt, hoặc những bài toán hay, đúng tầm để kích thích sáng tạo và sự cống hiến của đông đảo các nhà khoa học. Mức chi cho KH&CN cả khu vực Nhà nước và tư nhân còn khá thấp so với mức bình quân của thế giới. Nếu không mạnh dạn đầu tư cho KH&CN và đổi mới sáng tạo, chúng ta sẽ bị mắc kẹt trong chính cái hố năng suất thấp, giá trị gia tăng thấp, và bẫy thu nhập trung bình của chính chúng ta”, Chủ tịch nước nhận định.

Chủ tịch trao giải thưởng Nhà nước về KH&CN cho các tác giả, nhóm tác giả. Ảnh: TA

Do vậy, “đằng sau các giải thưởng phải là hoạt động liên kết dẫn dắt đổi mới sáng tạo giữa các nhà khoa học, Nhà nước và cộng đồng doanh nghiệp. Hoạt động trao giải hôm nay cần là sự kiện truyền cảm hứng cho đội ngũ nhân lực KH&CN trình độ cao, khuyến khích cả xã hội gia tăng đầu tư cho hoạt động đổi mới sáng tạo”, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh.

Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt phát biểu trong lễ trao giải tại Nhà hát Lớn Hà Nội tối 23/11/2022. Ảnh: TA

Công việc xét chọn các công trình KH&CN để trao giải bắt đầu được Hội đồng Giải thưởng tiến hành từ tháng 12/2020.

“Chúng tôi đã lựa chọn 190 nhà khoa học hàng đầu của Việt Nam, đại diện cho các ngành lĩnh vực KH&CN trên cả nước tham gia vào 17 hội đồng chuyên ngành và một hội đồng cấp nhà nước,” Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt, đồng thời là chủ tịch Hội đồng Giải thưởng cấp Nhà nước, cho biết. "Các hội đồng đã làm việc, xét chọn với tinh thần công tâm, trung thực và hết sức khách quan để lựa chọn ra được các công trình xứng đáng nhất trong các công trình/cụm công trình được đề nghị. Đây thực sự là công việc hết sức khó khăn vì các công trình tham dự đều có ý nghĩa khoa học và thực tiễn rất lớn."

Riêng giải thưởng Hồ Chí Minh đợt 6 trong lĩnh vực quân sự - quốc phòng đã được Bộ KH&CN phối hợp với Bộ Quốc phòng triển khai xét chọn và tổ chức lễ trao giải riêng vào ngày 19/5 năm nay.

Các tác giả, đồng tác giả có công trình, cụm công trình đoạt giải được nhận bằng chứng nhận cùng số tiền thưởng tương đương 270 lần mức lương cơ sở tại thời điểm quyết định xét tặng giải thưởng đối với giải thưởng Hồ Chí Minh và 170 lần đối với giải thưởng Nhà nước.

Trong số 29 công trình nhận giải đợt 6, có 20 công trình tập trung vào lĩnh vực nông nghiệp, y tế, năng lượng; 9 công trình còn lại liên quan đến lịch sử, ngôn ngữ và văn học. Một số công trình về KHXH&NV đã làm rõ và đề xuất các nguyên tắc đổi mới ở Việt Nam trong thời điểm Đảng ta khởi xướng công cuộc đổi mới toàn diện đất nước. Ngoài ra, một số công trình nghiên cứu về ngôn ngữ được giới học thuật trong và ngoài nước đánh giá là dấu mốc trong nghiên cứu ngôn ngữ Việt Nam. Trong khi đó, các công trình về KH&CN đã mang lại nhiều giải pháp ứng dụng thực tế như nghiên cứu về công nghệ thiết kế, thi công, lắp đặt các công trình dầu khí biển siêu trường, siêu trọng phù hợp với điều kiện Việt Nam, vừa có giá trị về mặt kinh tế, vừa có ý nghĩa đặc biệt quan trọng về an ninh - quốc phòng, góp phần khẳng định chủ quyền đất nước.

* 12 CÔNG TRÌNH, CỤM CÔNG TRÌNH ĐƯỢC TẶNG GIẢI THƯỞNG HỒ CHÍ MINH ĐỢT 6

1. Công trình "Tự điển chữ Nôm dẫn giải" của tác giả GS.TS. Nguyễn Quang Hồng.

2. Công trình "Nghiên cứu chọn tạo và phát triển giống lúa thơm Sóc Trăng: ST24 và ST25 giai đoạn 2008-2016" của KS. Hồ Quang Cua và các cộng sự.

3. Công trình "Nghiên cứu công nghệ nghiền khô siêu mịn, nâng cao mức độ tự động hóa và hiệu quả sử dụng nhiệt trong sản xuất ngói cao cấp" của ông Nguyễn Quang Mâu và các cộng sự.

4. Cụm công trình "Tối ưu hóa công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản cho phụ nữ ở vùng có nguồn lực hạn chế: từ nghiên cứu đến triển khai ứng dụng" của GS.TS. Cao Ngọc Thành và các cộng sự.

5. Cụm công trình "Nghiên cứu đổi mới và phát triển công nghệ và thiết bị chế biến lương thực-thực phẩm và nông sản Việt Nam" của PGS.TS. Trần Doãn Sơn.

6. Công trình "03 Tổ hợp lai các giống gà nội Minh Dư Bình Định (MD1.BĐ, MD2.BĐ, MD3.BĐ) giai đoạn 2000-2020" của ông Lê Văn Dư.

7. Cụm công trình "Nghiên cứu, phát triển công nghệ để khai thác các mỏ khí - condensate với điều kiện đặc biệt phức tạp thềm lục địa Việt Nam" của TS. Ngô Hữu Hải và các cộng sự.

8. Cụm công trình "Hệ thống trạm đo carota tổng hợp xách tay TBM-02 và bộ quy trình minh giải tài liệu địa vật lý LOGINTER 2.0" của KS. Nguyễn Xuân Quang và các cộng sự.

9. Cụm công trình "Nghiên cứu phát triển công nghệ thiết kế, thi công, lắp đặt các công trình dầu khí biển siêu trường, siêu trọng phù hợp với điều kiện Việt Nam" của ThS. Bùi Hoàng Điệp và các cộng sự.

10. Công trình "Về cách mạng Việt Nam trong thời đại ngày nay" của cố GS. Nguyễn Đức Bình.

11. Cụm công trình "Phát triển chăn nuôi thủy cầm ở Việt Nam" của TS. Nguyễn Văn Trọng và các cộng sự.

12. Cụm công trình "Nghiên cứu ứng dụng kỹ thuật tiên tiến trong chẩn đoán, điều trị bệnh đường hô hấp" của PGS.TS. Nguyễn Viết Nhung và các cộng sự.

* 17 CÔNG TRÌNH, CỤM CÔNG TRÌNH ĐƯỢC TẶNG GIẢI THƯỞNG NHÀ NƯỚC VỀ KH&CN ĐỢT 6

1. Công trình "Phong trào chống chủ nghĩa thực dân ở Việt Nam" của cố GS. Đinh Xuân Lâm.

2.Cụm công trình "Chế độ ruộng đất ở Việt Nam thế kỷ XI-XVIII" của cố GS.TS. Trương Hữu Quýnh.

3.Cụm công trình "Chủ nghĩa yêu nước Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh, lý luận bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa và đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng" của cố GS. Trần Xuân Trường và các cộng sự.

4.Cụm công trình "Nghiên cứu chế tạo một số cảm biến khí có độ nhạy cao trên cơ sở vật liệu nano ôxít kim loại bán dẫn và tổ hợp nano các-bon bằng công nghệ vi điện tử" của GS.TS. Nguyễn Đức Chiến và các cộng sự.

5. Cụm công trình "Những vấn đề lý luận và lịch sử văn học Việt Nam hiện đại" của PGS.TS. PhanTrọng Thưởng.

6. Cụm công trình "Thơ trữ tình và văn học Việt Nam hiện đại" của PGS.TS. Nguyễn Đăng Điệp.

7. Cụm công trình "Thơ Việt Nam hiện đại" của GS.TS. Lê Văn Lân.

8. Cụm công trình "Chủ nghĩa hiện thực và cá tính sáng tạo nhà văn" của GS.TS. Trần Đăng Xuyền.

9. Cụm công trình "Nghiên cứu ứng dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sàng lọc, chẩn đoán và điều trị ung thư đại trực tràng" của PGS.TS. Nguyễn Văn Hiếu và các cộng sự.

10. Cụm công trình "Nghiên cứu thiết kế cơ sở, chi tiết, công nghệ chế tạo, tích hợp giàn khoan tự nâng 400 ft phù hợp với điều kiện Việt Nam và nghiên cứu phát triển, hoán cải giàn khoan dầu khí di động phục vụ phát triển kinh tế biển, an ninh quốc phòng" của KS. Phan Tử Giang và các cộng sự.

11. Cụm công trình "Cụm công trình khoa học và công nghệ về các kết quả nghiên cứu đối với các hệ thống dây chuyền máy móc, thiết bị đồng bộ ứng dụng trong sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, sử dụng nguồn năng lượng tái tạo từ phế phụ phẩm nông nghiệp góp phần xử lý môi trường và phát triển nguồn năng lượng xanh, sạch, bền vững" của PGS.TS. Nguyễn Đình Tùng.

12. Cụm công trình "Bảo tồn và khai thác nguồn gen vật nuôi bản địa Việt Nam của Viện Chăn nuôi giai đoạn 2000-2020" của TS. Phạm Công Thiếu và các cộng sự.

13. Công trình "Nghiên cứu, sản xuất vắc-xin nhược độc đông khô phòng bệnh tụ huyết trùng và đóng dấu ở lợn" của TS. Nguyễn Đức Tân và các cộng sự.

14. Cụm công trình "Nghiên cứu chế tạo xúc tác dị thể, vật liệu nano trong lĩnh vực tổng hợp và ứng dụng nhiên liệu sinh học, các sản phẩm thân thiện môi trường, tiết kiệm nhiên liệu" của GS.TS. Vũ Thị Thu Hà và các cộng sự.

15. Cụm công trình "Các giải pháp ứng dụng khoa học công nghệ tối ưu hóa quá trình sản xuất của nhà máy lọc dầu Dung Quất nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và năng lực cạnh tranh của BSR" của KS. Nguyễn Văn Hội và các cộng sự.

16. Cụm công trình "Chọn tạo và phát triển các giống gà lông màu hướng thịt và hướng trứng giai đoạn 2006-2020" của TS. Phùng Đức Tiến và các cộng sự.

17. Cụm công trình "Nghiên cứu ứng dụng các giải pháp công nghệ trong thu gom, xử lý và sử dụng khí đồng hành ở các mỏ của Liên doanh Việt - Nga Vietsovpetro và các mỏ lân cận (phần ngoài khơi)" của TS. Nguyễn Quỳnh Lâm và các cộng sự.