Hình minh họa. Nguồn: Getty Images

Bệnh Alzheimer là dạng sa sút trí tuệ phổ biến nhất, nhưng việc chẩn đoán vẫn còn nhiều thách thức – đặc biệt là trong giai đoạn đầu của bệnh. Các hướng dẫn hiện tại khuyến nghị phát hiện bệnh thông qua ba dấu hiệu riêng biệt: sự tích tụ bất thường của protein amyloid và tau, cũng như thoái hóa thần kinh – sự mất dần dần và chậm của các tế bào thần kinh ở các vùng cụ thể của não.

Các dấu hiệu này có thể được quan sát thông qua sự kết hợp giữa hình ảnh não và phân tích CSF. Tuy nhiên, chọc dò tủy sống có thể gây đau đớn và mọi người có thể bị đau đầu hoặc đau lưng sau thủ thuật, trong khi chụp ảnh não MRI tốn kém và mất nhiều thời gian.

Giáo sư Thomas Karikari tại Đại học Pittsburgh, Pennsylvania, Mỹ, người tham gia nghiên cứu, cho biết: “Rất nhiều bệnh nhân, kể cả ở Mỹ, không được tiếp cận với máy quét MRI và PET. Khả năng tiếp cận là một vấn đề lớn".

Một xét nghiệm máu đáng tin cậy sẽ là một bước tiến quan trọng đối với điều trị Alzheimer. Karikari cho biết: “Xét nghiệm máu rẻ hơn, an toàn hơn và dễ thực hiện hơn, đồng thời nó có thể cải thiện độ tin cậy trong chẩn đoán bệnh Alzheimer và lựa chọn người tham gia thử nghiệm lâm sàng và theo dõi bệnh”.

Mặc dù các xét nghiệm máu hiện tại có thể phát hiện chính xác những bất thường đối với protein amyloid và tau, nhưng việc phát hiện các dấu hiệu tổn thương tế bào thần kinh đặc trưng cho não thì khó hơn. Karikari và các đồng nghiệp của ông trên khắp thế giới tập trung vào việc phát triển một xét nghiệm máu dựa trên kháng thể có thể phát hiện một dạng protein tau cụ thể được gọi là tau có nguồn gốc từ não, loại protein đặc hiệu cho bệnh Alzheimer.

Họ đã thử nghiệm xét nghiệm này ở 600 bệnh nhân ở các giai đoạn khác nhau của bệnh Alzheimer và nhận thấy rằng mức độ protein mà xét nghiệm nhận ra gần giống với mức độ tau mà xét nghiệm CSF phát hiện. Xét nghiệm mới cũng có thể phân biệt bệnh Alzheimer với các bệnh thoái hóa thần kinh khác một cách đáng tin cậy. Nồng độ protein mà xét nghiệm tìm thấy cũng tương ứng chặt chẽ với mức độ nghiêm trọng của các mảng amyloid và đám rối tau trong mô não của những người đã chết vì bệnh Alzheimer. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Brain.

Bước tiếp theo sẽ là xác nhận loại xét nghiệm ở nhiều bệnh nhân hơn, bao gồm cả những người có nguồn gốc chủng tộc và dân tộc khác nhau, và những người bị mất trí nhớ ở các giai đoạn khác nhau hoặc các triệu chứng mất trí nhớ tiềm ẩn khác.

Karikari cũng hy vọng rằng việc theo dõi mức độ protein tau có nguồn gốc từ não trong máu có thể cải thiện việc thiết kế các thử nghiệm lâm sàng cho các phương pháp điều trị bệnh Alzheimer.

Công Nhất