Mặc dù các loại bệnh mất trí nhớ khác nhau đã được phát hiện nhiều ở các loài động vật khác, bệnh Alzheimer chưa từng được phát hiện xảy ra tự nhiên ở các loài khác ngoài con người.

Vì vậy các nhà nghiên cứu từ các trường Đại học Glasgow, St Andrews, Edinburgh và Viện nghiên cứu Moredun ở Scotland đã rất ngạc nhiên khi phát hiện ra rằng các xét nghiệm trên 22 con cá voi có răng, hay odontocete, cho thấy 3 thay đổi não chính liên quan đến bệnh Alzheimer.

Các nhà khoa học không biết nguyên nhân của sự thoái hóa não này nhưng phát hiện củng cố cho một giả thuyết về lý do một số nhóm hoặc đàn cá voi và cá heo mắc cạn ở vùng nước nông.

Cụ thể, giả thuyết này cho rằng hầu hết các cá thể cá voi khỏe mạnh đều mắc cạn vì chúng đi theo một thủ lĩnh nhóm đã bị nhầm lẫn do bệnh liên quan đến trí nhớ.

Hình minh họa. Nguồn: Getty Images

Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy các dấu hiệu của bệnh Alzheimer ở 3 trong số 22 cá thể odontocete mắc cạn: một con cá heo mõm trắng, một con cá heo mũi chai và một con cá voi hoa tiêu vây dài, cũng là một thành viên của họ cá heo.

Theo bài báo đăng trên Tạp chí Khoa học Thần kinh Châu Âu, cả 3 cá thể đều già so với loài của chúng và mang 3 dấu hiệu đặc trưng của bệnh Alzheimer ở ​​người: mức độ bất thường của protein beta-amyloid đã tích tụ thành các mảng làm phá vỡ tế bào thần kinh trong não, một loại protein khác gọi là tau đã tập hợp thành đám rối bên trong tế bào thần kinh và có sự tích tụ của các tế bào thần kinh đệm, gây viêm não.

Nhà nghiên cứu bệnh học và trưởng nhóm nghiên cứu, Tiến sĩ Mark Dagleish của Đại học Glasgow cho biết không thể xác nhận liệu các dấu hiệu này có gây ra sự thiếu hụt nhận thức giống như bệnh Alzheimer ở người hay không. Để xác định xem cá heo và cá voi có mắc bệnh Alzheimer hay không cũng cần phải nghiên cứu từng cá thể động vật khi chúng còn sống.

"Tuy nhiên đây là những phát hiện quan trọng lần đầu tiên cho thấy rằng bệnh lý não ở loài odontocete mắc cạn tương tự như não của người bị bệnh Alzheimer. Mặc dù ở giai đoạn này, rất dễ suy đoán rằng sự hiện diện của những tổn thương não này cũng dẫn đến suy giảm nhận thức liên quan đến bệnh Alzheimer ở người, nhưng cần phải thực hiện thêm nhiều nghiên cứu để hiểu rõ hơn về những gì đang xảy ra với những loài động vật này", Dagleish nói.

Một lý do có thể khiến cá voi và cá heo có biểu hiện tổn thương não giống bệnh Alzheimer ở người, trong khi nhiều loài động vật khác thì không, là chúng có thể sống nhiều năm sau khi ngừng hoạt động sinh sản. Một nguyên nhân có thể khác có thể là do tình trạng thiếu oxy - mức oxy thấp trong các mô cơ thể - do chúng kiếm ăn dưới đại dương sâu.

Giáo sư Tara Spires-Jones của Đại học Edinburgh, thành viên của nhóm nghiên cứu, cho biết: “Chúng tôi rất thích thú khi thấy những thay đổi về não ở cá heo già tương tự như ở người già và bệnh Alzheimer. Liệu những thay đổi bệnh lý này có góp phần khiến những con vật này mắc cạn hay không là một câu hỏi thú vị và quan trọng cho các nghiên cứu trong tương lai".

Dagleish cho biết nghiên cứu này đặt ra nhiều câu hỏi hơn cho nghiên cứu về bệnh Alzheimer ở động vật và con người. “Nếu đây là những động vật duy nhất phát triển những tổn thương này một cách tự nhiên, nghiên cứu sâu hơn có thể giúp chúng ta hiểu rõ hơn về những gì xảy ra trong giai đoạn rất sớm của quá trình phát triển những tổn thương này", ông nói.

Nguồn: https://www.theguardian.com/environment/2022/dec/19/dolphins-may-suffer-from-alzheimers-disease-say-researchers-in-scotland

Ngọc Đỗ theo theguardian