SỞ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THÀNH PHỐ CẦN THƠ

Khoa học, công nghệ và Đổi mới sáng tạo - Khơi dậy khát vọng kiến tạo tương lai

Sét gây cháy rừng có thể bùng phát do tác động của biến đổi khí hậu

[01/03/2023 16:49]

Nhiệt độ ấm lên có thể làm tăng nguy cơ xảy ra nhiều vụ cháy rừng hơn.

Sét có có thể gây ra cháy rừng, và vấn đề này có thể gia tăng do biến đổi khí hậu.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Communications. Nhiệt độ nóng lên mỗi 1 độ C có thể thúc đẩy tăng 10 phần trăm đối với loại bu lông Promethean dễ cháy này, tăng tốc độ tia chớp cháy của chúng lên khoảng bốn lần mỗi giây vào năm 2090 — tăng từ mức gần ba lần mỗi giây vào năm 2011.

Trong tự nhiên, sét gây ra nhiều ngọn lửa nhất. Những tia chớp rơi xuống trong điều kiện lượng mưa rất ít hoặc không có mưa — được gọi là sét khô — là những tia lửa đặc biệt hiệu quả. Những tia chớp này đã gây ra một số vụ cháy rừng có sức tàn phá lớn nhất trong những năm gần đây, chẳng hạn như vụ cháy năm 2020 ở California.

Nhưng điều kiện khô hạn có thể ảnh hưởng đến khả năng tạo ra ngọn lửa của vụ nổ. Các quan sát hiện trường và các thí nghiệm trong phòng thí nghiệm đã cho thấy rằng dạng sét nóng bền bỉ nhất—“sét hiện tại kéo dài liên tục”—có thể đặc biệt dễ bắt lửa.

Nghiên cứu trước đây đã cho thấy sét có thể tăng mạnh dưới biến đổi khí hậu. Nhưng vẫn chưa rõ sét nóng và khả năng gây ra cháy rừng - có thể phát triển như thế nào.

Nhóm nghiên cứu nhận thấy những tia sét hiện tại kéo dài liên tục có thể đã gây ra tới 90% trong số khoảng 5.600 vụ cháy được bao gồm trong phân tích. Vì ít hơn 10 phần trăm tất cả các vụ sét đánh trong mùa hè ở miền tây Hoa Kỳ có dòng điện tiếp tục kéo dài, nên số lần tia chớp tương đối cao khiến các nhà nghiên cứu suy luận rằng các tia sét nóng dễ gây ra tia lửa hơn so với các tia sét thông thường.

Các nhà nghiên cứu cũng thăm dò những tác động của biến đổi khí hậu. Họ đã chạy các mô phỏng trên máy tính về hoạt động toàn cầu của sét trong thời gian từ 2009 đến 2011 và từ 2090 đến 2095, theo một kịch bản tương lai, trong đó lượng khí thải nhà kính hàng năm đạt cực đại vào năm 2080 và sau đó giảm dần.

Nhóm nghiên cứu nhận thấy rằng trong giai đoạn sau, biến đổi khí hậu có thể thúc đẩy luồng gió ngược trong các cơn giông bão, khiến tần suất các tia sét nóng tăng lên khoảng 4 lần mỗi giây trên toàn cầu - tăng khoảng 40% so với năm 2011. Trong khi đó, tỷ lệ tất cả các đám mây đến -các cuộc tấn công mặt đất có thể tăng lên gần 8 lần nhấp nháy mỗi giây, tăng 28 phần trăm.

Sau khi tính đến những thay đổi về lượng mưa, độ ẩm và nhiệt độ, các nhà nghiên cứu dự đoán nguy cơ cháy rừng sẽ tăng đáng kể ở Đông Nam Á, Nam Mỹ, châu Phi và Úc, và rủi ro sẽ tăng mạnh nhất ở Bắc Mỹ và châu Âu. Tuy nhiên, rủi ro có thể giảm ở nhiều vùng cực, nơi lượng mưa được dự báo sẽ tăng trong khi tốc độ sét nóng không đổi.

Nhiều dữ liệu sẽ giúp cải thiện các dự đoán về tỷ lệ cháy rừng do sét đánh, không chỉ ở các vùng cực mà còn ở châu Phi, nơi các đám cháy phổ biến nhưng thiếu các báo cáo về hỏa hoạn.

www.sciencenews.org
Bản quyền @ 2017 thuộc về Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Cần Thơ
Địa chỉ: Số 02, Lý Thường kiệt, phường Tân An, quận Ninh Kiều, thành phố Cần Thơ
Điện thoại: 0292.3820674, Fax: 0292.3821471; Email: sokhcn@cantho.gov.vn
Trưởng Ban biên tập: Ông Trần Đông Phương An - Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Cần Thơ
Lưu ý: Cổng thông tin Sở Khoa học và Công nghệ không chịu trách nhiệm với nội dung các đường link liên kết bên ngoài