Ảnh minh họa

Trong kho tàng cây thuốc Việt Nam, cây sen (Nelumbo nucifera Gaertn., Nelumbonaceae) đã gắn liền với cuộc sống tâm linh cũng như thường nhật của người Việt. Sen tượng trưng cho sự tinh khiết và trường thọ. Sen có ở khắp mọi miền đất nước, là một trong số ít các dược thảo mà tất cả các bộ phận đều được sử dụng và đều là những vị thuốc quí, có giá trị sinh học. Từ xưa nhân dân ta đã biết dùng ngó sen, quả sen làm thực phẩm; Tâm, gương và nhị sen dùng làm thuốc cổ truyền để điều trị mất ngủ, hồi hộp, cao huyết áp, tiêu chảy mạn tính, cảm nắng, béo phì, di tinh, cầm máu. Tâm sen (Plumula Nelumbinis) là một vị thuốc quý từ loài dược thảo này. Các nghiên cứu dược lý gần đây đã chứng minh dịch chiết tâm sen có hoạt tính an thần, hạ đường huyết, hạ mỡ máu, hạ huyết áp, chống loạn nhịp tim. Các hoạt tính sinh học này đều liên quan đến sự hiện diện của thành phần alcaloid khung benzyl isoquinolin có trong tâm sen như armepavin, nor-armepavin, lotussin và liensinin. Tại Việt Nam, hiện nay việc sử dụng tâm sen trong chăm sóc sức khỏe ngày càng trở nên phổ biến. Thế nhưng các công trình nghiên cứu về phương pháp định tính, định lượng các alcaloid có tác dụng sinh học trong tâm sen bằng các phương pháp phân tích hóa lý hiện đại, nhằm kiểm soát tốt chất lượng nguồn nguyên liệu đầu vào cũng như các chế phẩm bào chế từ tâm sen còn hạn chế. Do đó, xây dựng quy trình định lượng đồng thời armepavin, nor-armepavin, lotussin và liensinin có trong tâm sen bằng phương pháp sắc ký lỏng hiệu năng cao với đầu dò dãy diod quang (HPLC-PDA) đảm bảo tính chọn lọc, độ nhạy, độ chính xác cao và được ứng dụng để xác định đặc tính điểm chỉ của nguồn nguyên liệu tâm sen.

Nguyên liệu

Đối tượng nghiên cứu: Các mẫu tâm sen được thu hái vào mùa thu hái sen (tháng 7 - 9 hàng năm) tại 12 tỉnh, thành phố của Việt Nam.

Phương pháp nghiên cứu

- Chuẩn bị mẫu đối chiếu: Chuẩn bị các dung dịch đối chiếu gốc có nồng độ của armepavin (AMV), nor-armepavin (N-AMV), lotussin (LTS) và liensinin (LSN) là 1000 ppm.

- Chuẩn bị mẫu thử.

Kết quả nghiên cứu cho thấy, quy trình phân tích đồng thời armepavin, nor-armepavin, lotussin và liensinin trong mẫu tâm sen bằng phương pháp sắc ký lỏng hiệu năng cao với đầu dò dãy diod quang đã được xây dựng và thẩm định đạt yêu cầu theo hướng dẫn của AOAC. Qui trình có tính chọn lọc, độ nhạy cao, cho kết quả đúng và chính xác, được áp dụng để xác định hàm lượng LTS, LSN, AMV, N-AMV có trong mẫu nguyên liệu tâm sen được thu hái ở những vùng miền khác nhau của Việt Nam, là các đặc tính điểm chỉ gợi ý trong việc lựa chọn vùng nuôi trồng và kiểm soát chất lượng nguồn nguyên liệu tâm sen cho hàm lượng cao các alcaloid có tác dụng sinh học.