Củ riềng ngoài dùng để làm tăng thêm hương vị và mùi thơm cho các món ăn thì trong Đông y, củ riềng được xem là dược liệu dùng để chữa bệnh với tên gọi khác là cao lương khương. Ngoài ra, nhờ kỹ thuật y học hiện đại riềng còn được chiết xuất thành tinh chất sử dụng để điều trị một số loại bệnh.

Lương y Phùng Tuấn Giang, Chủ tịch Viện nghiên cứu phát triển y dược cổ truyền Việt Nam, cho biết, riềng có nguồn gốc từ các nước châu Á, được đưa vào y học cổ truyền với tên gọi là cao lương khương. Thân rễ riềng chứa một lượng nhỏ calo và các chất dinh dưỡng khác. Riềng được phát hiện là có tác dụng tích cực đáng kể đối với các loại ung thư khác nhau, cũng như giảm các dạng viêm mãn tính thậm chí còn hơn cả các loại thuốc chống viêm.

Do củ riềng có đặc tính chống oxy hóa và chống viêm nên loại thảo dược này có tác dụng hỗ trợ giảm các thiệt hại DNA tạo ra bởi các gốc tự do và các một vài yếu tố độc hại khác. Một loại flavonoid hay được gọi là galanin có chứa trong củ riềng đóng vai trò trung tâm trong việc ngăn ngừa sự tấn công của ung thư vì giúp điều chỉnh các hoạt động của enzyme và phá hủy được độc tính gen. Do đó loại củ này có khả năng ngăn ngừa được nhiều bệnh ung thư gồm: Ung thư dạ dày, ung thư tuyến tụy, ung thư ruột kết, ung thư vú, bạch cầu, ung thư gan và ung thư đường mật.

Củ riềng ngoài là gia vị trong chế biến thực phẩm còn có tác dụng mạnh mẽ trong ngăn ngừa ung thư. Ảnh minh họa

Ung thư dạ dày

Một nghiên cứu năm 2014 ở Iran đã phát hiện ra rằng chiết xuất riềng lỏng đã phá hủy đáng kể số lượng tế bào ung thư dạ dày trong một thử nghiệm trong phòng thí nghiệm sau 48 giờ.

Khối u ác tính

TS Giang cho biết, các nhà nghiên cứu tại Đại học Quốc gia Chiayi ở Đài Loan đã nghiên cứu tác động của 3 hợp chất từ củ riềng đối với tế bào khối u ác tính (ung thư da) ở người. Cả 3 hợp chất đều có tác dụng chống tăng sinh, nghĩa là chúng ngăn chặn sự phát triển của các tế bào mới.

Ung thư tuyến tụy

Một nghiên cứu được công bố vào năm 2017 đã thử nghiệm nhiều hợp chất từ riềng trong phòng thí nghiệm và tác động của chúng đối với các tế bào ung thư tuyến tụy. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng chúng ngăn chặn sự phát triển của các tế bào mới và ức chế các con đường gen chịu trách nhiệm mở rộng tác động của ung thư.

Ung thư đại tràng

Lần đầu tiên riềng được nghiên cứu chống lại tế bào ung thư đại tràng ở người (vào năm 2013). Các nhà khoa học nhận thấy riềng gây ra quá trình tự hủy (apoptosis - tế bào chết theo chương trình) trên 2 loại tế bào ung thư đại tràng.

Ung thư vú

Vào năm 2014, một trường đại học ở Iran đã trình bày chi tiết rằng một chất chiết xuất từ củ riềng đã tạo ra quá trình chết theo chương trình trong dòng tế bào ung thư vú ở người, MCF-7, nhưng không gây hại cho các tế bào vú khỏe mạnh, MRC-5.

Ung thư gan

Một lý do khiến ung thư tàn phá cơ thể con người là do cách chúng di căn đến các cơ quan khác từ nơi bắt nguồn. Điều này đặc biệt đúng với ung thư gan.

Một nghiên cứu của Đài Loan vào năm 2015 đã điều tra tác động của các hợp chất chiết xuất từ riềng đối với tế bào HepG2 (một loại tế bào ung thư gan). Họ phát hiện ra rằng các hợp chất tự nhiên làm giảm khả năng di căn bằng cách ngăn chặn các tế bào này bám vào các tế bào khỏe mạnh khác.

Ung thư đường mật

Chiết xuất kaempferol từ củ riềng được thử nghiệm trong một nghiên cứu ở Thái Lan năm 2017. Kết quả cho thấy, dường như nó mang lại cho các con chuột bị ung thư đường mật tuổi thọ cao hơn, tỷ lệ di căn ít hơn và không tạo ra bất kỳ tác dụng phụ đáng chú ý nào. Dù vậy, cần có nhiều nghiên cứu hơn trên con người để xác định tác dụng của rễ riềng đối với bệnh ung thư.

Theo TS Giang, tác dụng phụ của riềng rất hiếm và thường chỉ xảy ra khi riềng được tiêu thụ với số lượng vượt quá mức thường thấy trong thực phẩm. Giống như hầu hết các loại thảo dược, chúng ta nên tránh sử dụng riềng khi đang mang thai, trừ khi được bác sĩ theo dõi chặt chẽ.

Mặc dù rõ ràng riềng có những lợi ích đáng kinh ngạc theo khoa học hiện đại, nhưng tác dụng lâu đời nhất và thường được tìm kiếm nhất của riềng là tác dụng đối với chứng đau dạ dày. Trong y học cổ truyền, riềng được sử dụng để làm dịu cơn đau dạ dày, giải quyết tiêu chảy, giảm nôn mửa và ngừng nấc cụt.