Hình minh họa. Nguồn: AP

Giun đất làm nhiều việc để đất trở nên đai màu mỡ hơn. Thông qua việc ăn thực vật chết, chúng tiêu hoá và giải phóng chất dinh dưỡng nhanh hơn nhiều so với vi khuẩn trong đất. Giun cũng cải thiện cấu trúc vật lý của đất. Khi tiêu hóa chất thực vật, giun đất bài tiết ra những khối hạt nhỏ, đồng nhất. Các hạt này cùng với hành vi đào hang của giun đất làm cho đất trở nên xốp hơn. Khi đất xốp, mưa dễ thấm xuống hơn và rễ cây phát triển dễ dàng hơn.

Để tính toán xem những kỹ sư đất thầm lặng này đóng góp bao nhiêu trong sản lượng lương thực trên toàn thế giới, Steven Fonte, nhà sinh thái đất và hệ sinh thái nông nghiệp tại Đại học bang Colorado, cùng các đồng nghiệp đã kết hợp tập bản đồ toàn cầu về các môi trường sống của giun đất với bản đồ thu hoạch nông nghiệp.

Nhóm Fonte phát hiện giun đất tạo ra gần 7% sản lượng ngũ cốc toàn cầu như gạo, lúa mì và ngô. Ngoài ra, giun đất còn có phần đóng góp nhỏ hơn – khoảng 2% – đối với các cây họ đậu, bao gồm đậu nành và đậu lăng. Nguyên nhân là những cây trồng này có thể hoạt động cùng với vi khuẩn để tự sản xuất nitơ, và ít phụ thuộc vào giun hơn trong việc tạo ra chất dinh dưỡng này so với ngũ cốc.

Ở nhiều nơi thuộc Nam bán cầu, đóng góp của giun đất thậm chí còn lớn hơn. Ví dụ, ở châu Phi cận Sahara, nơi nhiều loại đất bị cạn kiệt chất dinh dưỡng và phân bón khan hiếm, giun đất đã thúc đẩy sản lượng ngũ cốc tăng 10%. Tuy nhiên, Fonte lưu ý cần nghiên cứu kỹ hơn về ước tính tại khu vực này, vì hầu hết các nghiên cứu về lập bản đồ giun đất đều đến từ các nước ôn đới phía bắc.

Fonte hy vọng nghiên cứu này sẽ khuyến khích các nhà hoạch định chính sách và quản lý đất đai xem xét kỹ hơn về vai trò của động vật không xương sống và vi khuẩn trong đất. Ông cho biết thêm, một cách mà nông dân có thể làm cho đất của họ trở nên thân thiện hơn với giun đất là cày ít hơn. Làm đất quá nhiều được biết là có hại cho giun. “Giun sẽ không sống được nếu bị cắt làm đôi, bất chấp niềm tin phổ biến, nó sẽ không biến thành hai con giun", Fonte nói.

Jan Willem Van Groenigen - nhà khoa học về đất tại Đại học Wageningen, người không tham gia nghiên cứu mới, lưu ý rằng tạo điều kiện cho giun đất sinh sống không phải là việc dễ làm ở mọi nơi. Ví dụ, ở vùng nhiệt đới, nơi tài nguyên đất thường bị cạn kiệt, nông dân nghèo có thể không đủ khả năng chi trả cho các giải pháp tăng số lượng giun đất, chẳng hạn như tăng độ ẩm hoặc bổ sung chất hữu cơ. “Giun đất có thể mang lại những lợi ích tiềm tàng lớn nhất ở chính những hệ sinh thái nơi chúng khó có khả năng tồn tại nhất", Van Groenigen nói.

Nghiên cứu mới được công bố ngày 26/9 trên tạp chí Nature Communications.