Trời lạnh khiến chúng ta thèm ăn hơn. Ảnh: Hồng Vân

Động vật có vú tự động đốt nhiều năng lượng hơn để duy trì nhiệt độ cơ thể bình thường khi cái rét ập tới. Việc tiêu hao năng lượng do trời lạnh sẽ làm tăng cảm giác thèm ăn. Lợi dụng hiện tượng này, việc ngâm nước lạnh và các “liệu pháp lạnh” khác đã được cân nhắc làm phương pháp giảm cân và cải thiện sức khỏe chuyển hóa.

Tuy nhiên, phản ứng cổ xưa của cơ thể chúng ta với cái lạnh không nhằm mục đích giảm cân. Quay ngược lại những thời kỳ thường xuyên khan hiếm thực phẩm, việc cơ thể quá gầy có thể dẫn tới tử vong. Vì thế khi trời trở lạnh, chúng ta có xu hướng cảm thấy đói hơn để chống lại việc giảm cân.

Trong nghiên cứu mới đăng trên tạp chí Nature, các nhà khoa học đã xác định được cách não làm trung gian cho cảm giác thèm ăn tăng lên khi lạnh. Họ quan sát thấy khi nhiệt độ giảm mạnh (từ 22,7 độ C xuống 3,8 độ C), chuột sẽ tăng cường tìm kiếm thức ăn, nhưng điều này không diễn ra ngay lập tức mà phải sáu tiếng sau đó. Điều đó có nghĩa là cơn đói không phản ứng trực tiếp với cảm giác lạnh.

Sử dụng những kỹ thuật chụp ảnh tiên tiến, nhóm nghiên cứu đã tìm hiểu những tế bào não (neuron) nào sẽ sáng lên trong hoàn cảnh lạnh so với ấm. Họ phát hiện thấy khi gặp lạnh, một bộ phận của não gọi là đồi thị đã hoạt động nhiều hơn.

Thu hẹp phạm vi hơn nữa, họ khám phá một cụm neuron độc nhất được gọi là nhân xiphoid trong đồi thị. Những neuron này tăng mạnh hoạt động trong hoàn cảnh lạnh, ngay trước khi con chuột bắt đầu tìm thức ăn. Nếu lương thực hạn chế khi cái lạnh ập tới, nhân xiphoid còn hoạt động mạnh hơn nữa. Điều này cho thấy nhân xiphoid phản ứng nhanh nhạy với tình trạng thiếu năng lượng do cái lạnh hơn với bản thân cái lạnh.

Khi các nhà khoa học kích hoạt các neuron này, con chuột càng thấy đói cồn cào. Nếu hoạt động của cụm neuron này bị chặn lại thì cơn đói giảm xuống. Tuy nhiên, tình trạng này chỉ xảy ra trong hoàn cảnh lạnh lẽo. Như vậy, có một tín hiệu lạnh tách biệt ảnh hưởng tới cảm giác thèm ăn.

Cuối cùng, nhóm phát hiện ra các nhân xiphoid kết nối với một phần khác trong não: nhân accumbens. Khu vực này có vai trò quan trọng trong việc điều tiết hành vi dựa trên phần thưởng, bao gồm ăn uống.

Nhóm nghiên cứu cho biết: “Một trong những mục tiêu chính của chúng tôi là làm sao tách bạch việc tăng cảm giác thèm với việc tăng tiêu hao năng lượng. Chúng tôi cũng muốn tìm hiểu liệu cơ chế tăng cảm giác thèm ăn do trời lạnh có phải một phần của cơ chế lớn hơn mà cơ thể sử dụng để bù đắp cho việc tiêu hao thêm năng lượng, chẳng hạn sau khi tập thể dục, hay không”.