Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến: Việt Nam thuộc nhóm nước XK nông sản hàng đầu thế giới nhờ KHCN.

Khoa học công nghệ giúp ngành nông nghiệp tăng trưởng ổn định 

Ngày 18/10/2023 tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Bộ NN&PTNT) phối hợp với Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ và CropLife Châu Á tổ chức Diễn đàn “Ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo hướng tới phát triển nông nghiệp bền vững”. 

Diễn đàn nhằm cập nhật, trao đổi những thông tin tổng quát về xu hướng nghiên cứu, phát triển và tích hợp công nghệ mới, giải pháp sáng tạo hướng tới nền nông nghiệp bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu. 

Diễn đàn cũng là cơ hội đối thoại, trao đổi về công nghệ và đổi mới giữa các cơ quan quản lý, các đơn vị nghiên cứu và doanh nghiệp hoạt động trong ngành nông nghiệp nhằm thúc đẩy các phương pháp tiếp cận dựa trên cơ sở khoa học trong áp dụng và thương mại hoá các sản phẩm công nghệ mới đáp ứng mục tiêu về nông nghiệp bền vững, giảm phát thải và thích ứng với biến đổi khí hậu của Việt Nam. 

Phát biểu tại diễn đàn, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến chia sẻ, Việt Nam từ một đất nước thiếu lương thực nhưng giờ đây không những đủ ăn mà còn xuất khẩu nông sản, thuộc nhóm nước xuất khẩu hàng đầu thế giới do mạnh mẽ ứng dụng khoa học trong sản xuất nông nghiệp. 

Năm 2022, Việt Nam xuất khẩu đạt 53,4 tỷ USD, tăng 9,7% so với năm 2021, trong đó, sản phẩm trồng trọt đạt 22,6 tỷ USD, tăng 5,13%. 9 tháng năm 2023, xuất khẩu nông sản đạt 38,48 tỷ USD, trong đó, trồng trọt là 19,54 tỷ USD, chiếm khoảng 50,8% giá trị xuất khẩu của ngành nông nghiệp. Ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn đóng góp phần quan trọng trong cơ cấu nền kinh tế, đảm bảo an ninh lương thực quốc gia. 

Thành công của ngành nông nghiệp có sự đóng góp vô cùng to lớn của khoa học công nghệ. Trong giai đoạn 2020-2023, các nhà khoa học Việt Nam đã nghiên cứu tạo ra 148 giống cây trồng các loại được công nhận; 36 tiến bộ kỹ thuật được Bộ NN&PTNT công nhận phục vụ sản xuất, giúp tăng năng suất, chất lượng sản phẩm đảm bảo phục vụ nội tiêu và xuất khẩu.

“Việt Nam đã định hướng phát triển trở thành quốc gia sản xuất và cung cấp lương thực, thực phẩm minh bạch - trách nhiệm - bền vững trong thời gian tới. Theo đó, Việt Nam sẽ thực hiện chuyển đổi hệ thống lương, thực thực phẩm theo hướng “xanh”, ít phát thải và bền vững thông qua việc thúc đẩy phát triển và ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo trong sản xuất nông nghiệp và nhân rộng mô hình hợp tác công tư, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong các chuỗi giá trị nông nghiệp”- Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh. 

TS. Nguyễn Giang Thu - Vụ Khoa học Công nghệ và Môi trường (Bộ NN&PTNT) nhận định, KHCN đóng vai trò then chốt trong thúc đẩy tăng trưởng nông nghiệp. Nhờ những đóng góp của KHCN, ngành nông lâm thủy sản trong giai đoạn 2013–2020, mặc dù có sự suy giảm qua các giai đoạn theo xu thế chung nhưng tốc độ tăng trưởng tương đối bền vững, ổn định theo chiều hướng tích cực. Ước tính khoa học công nghệ đã đóng góp khoảng trên 35% vào thành công trong sản xuất nông nghiệp ở nước ta thời gian qua.   

“Dự kiến giai đoạn tới, KHCN sẽ đóng góp trên 50% tổng mức tăng trưởng của ngành nông nghiệp”- TS. Nguyễn Giang Thu nói. 

Khuyến khích đổi mới nông nghiệp dựa trên khung pháp lý minh bạch 

Khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sự phát triển bền vững của hệ thống thực phẩm toàn cầu nói chung và Việt Nam nói riêng. Trong đó, việc các cải tiến về giống cây trồng, nguyên liệu đầu vào, công nghệ mới như công nghệ sinh học và những công cụ canh tác tiên tiến ứng dụng nhận dạng tự động (AIS) và số hoá là chìa khóa cho phép nông dân thích ứng hiệu quả hơn với điều kiện thời tiết thay đổi, tạo ra năng suất nông nghiệp cao với chất lượng và hàm lượng dinh dưỡng cải thiện. 

Người nông dân từ đó có thể tạo ra nguồn thực phẩm đa dạng, bổ dưỡng với giá cả hợp lý nhờ ứng dụng các cải tiến khoa học và việc hỗ trợ nông dân canh tác hiệu quả, thân thiện hơn với môi trường như sử dụng nguyên liệu đầu vào tiết kiệm hơn, giảm phát thải, giảm áp lực lên tài nguyên thiên nhiên như: đất đai, nước, nguyên liệu đầu vào…   

Để nông dân có thể tiếp cận kịp thời và công bằng với công nghệ, các giải pháp đổi mới trong nông nghiệp cũng như sử dụng có trách nhiệm những công cụ này, cần có cách tiếp cận toàn diện và có hệ thống. Đó là củng cố các chính sách khuyến khích đổi mới nông nghiệp dựa trên khung pháp lý minh bạch, có cơ sở khoa học, phù hợp với các thông lệ quốc tế. 

Tham tán Nông nghiệp Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam- ông Ralph Bean nhận định, đổi mới sáng tạo đem lại năng suất tốt hơn cho nông nghiệp. Hiện nay, nhu cầu đối với thực hành nông nghiệp bền vững trở nên quan trọng hơn bao giờ hết trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang làm thời tiết, đặt ra những nguy cơ chưa từng có trong tiền lệ với năng suất nông nghiệp.  

Trước thực tế đó, công nghệ sinh học giúp giải quyết và phát triển vụ mùa có khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu và có hàm lượng dinh dưỡng cao hơn.

Vụ Khoa học Công nghệ và Môi trường (Bộ NN&PTNT) và Hiệp hội CropLife Châu Á ký Biên bản ghi nhớ hợp tác. 

Đồng thời, việc áp dụng các công nghệ trên giúp bảo vệ môi trường. Các giải pháp công nghệ cho chúng ta những cơ hội chưa từng có về việc tăng năng suất nhờ số hóa quản lý tài nguyên, thúc đẩy các thực hành bền vững từ công nghệ kết nối,... - ông Ralph Bean cho hay. 

Tại diễn đàn, các diễn giả đã đánh giá tổng quan về việc ứng dụng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực nông nghiệp tại Việt Nam và trên thế giới; thảo luận những vấn đề đang phải đối mặt, thách thức trong nghiên cứu, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, đổi mới sáng tạo hướng tới phát triển nông nghiệp bền vững và xác định được những ưu tiên, định hướng trong nghiên cứu, ứng dụng tại Việt Nam. Từ đó, đề xuất các giải pháp thúc đẩy quá trình nghiên cứu, chuyển giao và hợp tác công tư để chia sẻ lợi ích từ hoạt động nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo... 

Với sự hợp tác chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức khoa học công nghệ đã giúp cho các nhà khoa học Việt Nam nâng cao năng lực, tầm nhìn, định hướng trong nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo. Từ đó, thúc đẩy sự phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo ngành nông nghiệp phục vụ phát triển bền vững, mang lại giá trị, hiệu quả kinh tế - xã hội cho nông dân nói riêng và cho sự phát triển chung của thế giới trong bối cảnh hội nhập quốc tế. 

Trong khuôn khổ diễn đàn, Vụ Khoa học Công nghệ và Môi trường (Bộ NN&PTNT) và Hiệp hội CropLife Châu Á đã ký Biên bản ghi nhớ hợp tác về hợp tác thúc đẩy nghiên cứu phát triển và ứng dụng giải pháp, công nghệ tiên tiến như sinh học trong nông nghiệp giai đoạn 2023-2030. 

Theo đó, hai bên sẽ thúc đẩy các hoạt động truyền thông, chia sẻ thông tin, tư vấn chính sách, đào tạo tập huấn, hội thảo khoa học chuyên sâu để cập nhật, khuyến khích ứng dụng giải pháp, thành tựu của khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo tiên tiến trong nông nghiệp, cũng như hỗ trợ nông dân tiếp cận, ứng dụng các tiến bộ khoa học mới trong nông nghiệp, hướng tới mục tiêu phát triển nông nghiệp bền vững của Việt Nam.