Theo Báo cáo chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu (Global Innovation Index 2023, gọi tắt là GII) Việt Nam tiếp tục cải thiện thứ hạng. Năm trước xếp hạng 48/132 quốc gia, nền kinh tế. Báo cáo được Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) tại Thụy Sĩ công bố chiều tối 27/9.

Sự tăng hạng được ghi nhận ở chỉ số đầu vào đổi mới sáng tạo gồm 5 trụ cột: Thể chế; nguồn nhân lực và nghiên cứu; cơ sở hạ tầng; trình độ phát triển của thị trường; trình độ phát triển của doanh nghiệp. Đầu ra đổi mới sáng tạo tăng một bậc so với năm 2022, gồm 2 trụ cột: Sản phẩm tri thức và công nghệ, Sản phẩm sáng tạo.

Việt Nam duy trì vị trí thứ 2 trong nhóm quốc gia thu nhập trung bình thấp. Ngoài ra, có 5 quốc gia có thu nhập trung bình cao xếp trên Việt Nam là Trung Quốc (xếp hạng 12), Malaysia (xếp hạng 36), Bulgari (xếp hạng 38), Thổ Nhĩ Kỳ (xếp hạng 39) và Thái Lan (xếp hạng 43). Còn lại, tất cả quốc gia xếp trên Việt Nam đều là các nước có nền công nghiệp phát triển, thuộc nhóm thu nhập cao. Trong khu vực ASEAN, Việt Nam xếp sau Singapore (xếp hạng 5), Malaysia (xếp hạng 36) và Thái Lan (xếp hạng 43).

WIPO đánh giá Việt Nam là một trong 7 quốc gia thu nhập trung bình đạt được nhiều tiến bộ nhất về đổi mới sáng tạo trong thập kỷ qua (gồm Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Ấn Độ, Việt Nam, Philippines, Indonesia và Cộng hòa Hồi giáo Iran). Việt Nam cũng là một trong 3 quốc gia có thành tích vượt trội so với mức độ phát triển trong 13 năm liên tiếp (gồm Ấn Độ, Cộng hòa Moldova và Việt Nam).

Báo cáo ghi nhận chi cho nghiên cứu và phát triển (R&D) của Việt Nam xếp hạng 66, không cải thiện so với các năm trước. Tuy nhiên, chi R&D của top 3 doanh nghiệp lớn cải thiện đáng kể, xếp hạng 29 (tăng 9 bậc so với năm 2022). Các chỉ số ở mức thấp gồm: Bền vững sinh thái (xếp hạng 110); môi trường (xếp hạng 130). Các chỉ số này cho thấy về thể chế vẫn cần cải thiện để tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

 Ảnh minh hoạ

Theo TS Sacha Wunsch-Vincent, đồng tác giả Báo cáo GII của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) các điểm mạnh của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Việt Nam được thể hiện ở sự hội nhập cao vào chuỗi giá trị toàn cầu, xuất khẩu công nghệ cao, tổng giao dịch thương mại tăng 18,65% so với năm trước. Phát triển năng lực công nghệ quốc gia và hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo năng động đang tăng trưởng. Chuyên gia WIPO cũng nêu những cơ hội để Việt Nam tiếp tục cải thiện chỉ số, đó là chi cho giáo dục, đào tạo, đầu tư cho R&D, đổi mới sáng tạo và tài sản trí tuệ.

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy cho biết, từ năm 2017 đến nay, Chính phủ sử dụng bộ chỉ số này như một trong các công cụ quản lý điều hành quan trọng. Sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và vào cuộc của các bộ ngành trong việc chủ động phát hiện nguyên nhân, hạn chế, từ đó có kế hoạch, giải pháp điều chỉnh chính sách góp phần cải thiện các chỉ số thành phần. "Chúng ta cũng được WIPO đánh giá là quốc gia luôn có thành tích vượt trội so với mức độ phát triển", Thứ trưởng Duy nói.

Trong nhóm 37 quốc gia có thu nhập trung bình thấp được xếp hạng GII năm 2023, Việt Nam tiếp tục giữ vị trí thứ 2 trong nhóm, sau Ấn Độ. Trong khu vực, Việt Nam đứng thứ 4 sau Singapore, Malaysia và Thái Lan.

Các quốc gia xếp trên Việt Nam phần lớn là các quốc gia có mức thu nhập cao, chỉ có 5 quốc gia có mức thu nhập trung bình cao cùng với duy nhất Ấn Độ nằm cùng trong nhóm thu nhập trung bình thấp. Đặc biệt, các quốc gia xếp trên Việt Nam đều có chi phí cho nghiên cứu và phát triển chiếm tỷ trọng cao trong GDP.