Tại Tọa đàm, các đại biểu khẳng định: Doanh nghiệp xuất khẩu phải chuyển sang sản xuất theo hướng ít phát thải.

Xuất khẩu chịu ảnh hưởng lớn từ các tiêu chuẩn về biến đổi khí hậu 

Tại buổi Tọa đàm “Tận dụng cơ hội từ ứng phó với biến đổi khí hậu” ngày 25/10/2023, ông Nguyễn Sỹ Linh- Trưởng ban Ban Biến đổi khí hậu và các vấn đề toàn cầu- Viện chiến lược, chính sách tài nguyên và môi trường (Bộ Tài nguyên & Môi trường) cho biết, các cam kết quốc tế như cam kết về giảm phát thải ròng bằng 0, cam kết về giảm phát thải metan toàn cầu hay cam kết liên quan đến chấm dứt tình trạng phá rừng, đặc biệt là rừng nhiệt đới,… sẽ ảnh hưởng đến doanh nghiệp của Việt Nam, đặc biệt là các hoạt động sản xuất và xuất khẩu. 

Trước mắt, có 5 mặt hàng chính liên quan đến phân bón, xi măng, sắt, thép,… sẽ bị điều chỉnh về carbon và đánh thuế carbon. Doanh nghiệp sản xuất muốn tham gia xuất khẩu cần chuyển hướng sản xuất ít phát thải hoặc phát thải carbon thấp để đáp ứng yêu cầu mà thị trường nhập khẩu đề ra. 

Hiện một số thị trường lớn như thị trường châu Âu đã đề cập đến những quy định liên quan đến dấu vết carbon hay là chuyển dịch năng lượng. Ông Nguyễn Sỹ Linh nêu ví dụ về ngành dệt may. Thời gian qua, doanh nghiệp ngành dệt may Việt Nam chịu ảnh hưởng rất nhiều do các đơn hàng dịch chuyển sang một quốc gia khác là Banglasdesh. 

"Cũng một quốc gia đang phát triển nhưng mà họ đã chuyển dịch năng lượng theo hướng là năng lượng tái tạo, năng lượng xanh và ít phát thải hơn, nên rất nhiều đơn hàng về dệt may thay vì sản xuất ở Việt Nam đã chuyển sang Bangladesh” - ông Nguyễn Sỹ Linh thông tin. 

Một ví dụ khác liên quan đến cam kết vừa bảo tồn đa dạng sinh học, vừa hạn chế phá rừng. Mặc dù Việt Nam đã cam kết nhưng hiện tượng phá rừng vẫn xảy ra. Do đó, ông Nguyễn Sỹ Linh cho rằng, xuất khẩu ca cao, cà phê sang các thị trường lớn như châu Âu, Hoa Kỳ… sẽ bị ảnh hưởng. Với cơ chế điều chỉnh carbon xuyên biên giới CBAM của Liên minh châu Âu, trước mắt sẽ có 5 mặt hàng chính, trong đó có những mặt hàng liên quan đến phân bón, xi măng, sắt, thép… sẽ bị điều chỉnh về carbon và đánh thuế carbon…- ông Nguyễn Sỹ Linh cho hay. 

Doanh nghiệp cần xác định lộ trình và cách thức chuyển đổi 

Để ứng phó với nguy cơ chuyển dịch đơn hàng do EU áp các tiêu chuẩn về giảm phát thải và carbon, ông Hoàng Văn Tâm- Phó Chánh Văn phòng Biến đổi khí hậu và Tăng trưởng xanh (Bộ Công Thương) cho biết, hiện nhiều tập đoàn thời trang, dệt may lớn trên toàn cầu đã đặt ra mục tiêu, cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 và bắt buộc những chuỗi cung ứng đặt ở các quốc gia, trong đó có Việt Nam cũng phải tuân thủ. 

Do vậy, doanh nghiệp phải chuyển hướng sản xuất theo hướng ít phát thải hay phát thải carbon thấp để đáp ứng yêu cầu mà thị trường nhập khẩu Châu Âu và một số quốc gia khác đặt ra. 

Doanh nghiệp ngành dệt may Việt Nam chịu ảnh hưởng rất nhiều do các đơn hàng dịch chuyển sang Banglasdesh 

Hiện Bộ Công Thương đang dự thảo Thông tư về hướng dẫn kỹ thuật, kiểm kê và MRV (đo đạc, báo cáo và thẩm tra, thẩm định kết quả giảm phát thải khí nhà kính) cho các hoạt động giảm phát thải khí nhà kính. Dự thảo nhận được sự quan tâm rất lớn của cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp phát thải lớn và doanh nghiệp đã và đang chịu sự tác động của cơ chế điều chỉnh carbon xuyên biên giới, cơ chế CBAM là các doanh nghiệp ngành thép, ngành xi măng- ông Hoàng Văn Tâm nêu. 

Trong quá trình chuyển đổi đáp ứng yêu cầu ứng phó với biến đổi khí hậu và các hoạt động giảm phát thải hướng tới Net Zero, các doanh nghiệp Việt Nam cần xác định lộ trình và cách thức chuyển đổi. Theo ông Nguyễn Sỹ Linh, đối với doanh nghiệp sản xuất tiêu hao, sử dụng năng lượng nhiều cần chuyển hướng vừa sử dụng tiết kiệm và hiệu quả vừa chuyển đổi nguồn năng lượng sử dụng…

Còn đối với doanh nghiệp sản xuất trong nước, không phải là doanh nghiệp sản xuất tiêu dùng năng lượng nhiều nhưng lại ở khu vực chịu tác động của biến đổi khí hậu, cần chuyển đổi các mô hình sản xuất, quy trình sản xuất và xây dựng cơ sở, nhà xưởng,… dễ dàng thích ứng với tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu. 

Tại Tọa đàm, các đại biểu đều cho rằng, xu thế về hàng hóa hay dịch vụ carbon thấp là xu thế không thể đảo ngược, do vậy, cần thúc đẩy xây dựng nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn. Để có thể đạt được các mục tiêu đã đề ra, Việt Nam cần xây dựng, ban hành thêm khung pháp lý, chính sách ứng phó với biến đổi khí hậu. 

Về phía doanh nghiệp, cần thúc đẩy các mô hình sản xuất kinh doanh theo hướng tăng trưởng xanh. Giải pháp giảm mức tiêu hao nguyên, nhiên vật liệu; dựa trên nền tảng khoa học và công nghệ, ứng dụng công nghệ số và chuyển đổi số, nâng cao chất lượng tăng trưởng, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường; nâng cao khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu. Từ đó, doanh nghiệp sẽ thích ứng và tận dụng được hiệu quả các cơ hội từ ứng phó với biến đổi khí hậu, bắt kịp xu hướng phát triển, hội nhập quốc tế.