Bệnh sa sút trí tuệ thời xưa cực kỳ hiếm gặp, vậy tại sao hiện nay nó lại phổ biến?
Trong quá trình khám phá chứng mất trí nhớ liên quan đến tuổi tác trong suốt lịch sử, một niềm tin phổ biến là căn bệnh này do sự lão hóa thần kinh.
Tuy nhiên, nghiên cứu do Đại học Nam California (USC) dẫn đầu cho thấy một lịch sử khác đằng sau căn bệnh này.
Nghiên cứu này đi sâu vào các văn bản y học cổ điển của Hy Lạp và La Mã, tiết lộ rằng tình trạng mất trí nhớ nghiêm trọng, hiện gần như là một bệnh dịch, hiếm gặp một cách đáng ngạc nhiên vào khoảng 2.000 đến 2.500 năm trước.
Phát hiện này củng cố lý thuyết cho rằng bệnh Alzheimer và chứng mất trí liên quan phần lớn đến lối sống và môi trường hiện đại.
Các yếu tố như hành vi ít vận động và ô nhiễm không khí là những tác nhân gây bệnh.
Theo dõi chứng mất trí trong suốt lịch sử
Caleb Finch, tác giả đầu tiên của nghiên cứu và là Giáo sư Đại học tại Khoa Lão khoa USC Leonard Davis, đã làm sáng tỏ sự hiểu biết của người Hy Lạp cổ đại về các vấn đề trí nhớ.
Họ thừa nhận suy giảm nhận thức nhẹ, giống như những gì chúng ta xác định ngày nay, liên quan đến mất trí nhớ.
Hành trình nghiên cứu xuyên suốt các tài liệu y học cổ đại, tiết lộ những hiểu biết sâu sắc hấp dẫn.
Những văn bản này liệt kê rộng rãi các bệnh thường gặp ở người lớn tuổi, chẳng hạn như điếc và chóng mặt, nhưng đáng ngạc nhiên là lại bỏ sót tình trạng mất trí nhớ. Tuy nhiên, khi chúng ta chuyển sang thời La Mã cổ đại, câu chuyện có chút thay đổi.
Những nhân vật đáng chú ý như Galen và Pliny the Elder bắt đầu ghi lại những trường hợp suy giảm trí nhớ ở những người già.
Yếu tố môi trường và suy giảm nhận thức
Các nhà nghiên cứu tại Đại học bang California, Los Angeles, cho rằng các thành phố La Mã dày đặc và tình trạng ô nhiễm gia tăng có thể đã làm gia tăng các trường hợp suy giảm nhận thức.
Việc sử dụng chì trong nồi nấu ăn, ống nước và thậm chí cả chất làm ngọt rượu vang của giới quý tộc La Mã có thể làm trầm trọng thêm vấn đề do đặc tính gây độc thần kinh của chì.
Để nâng cao hiểu biết, các nhà khoa học không giới hạn nghiên cứu của mình ở thế giới phương Tây cổ đại. Thiếu dữ liệu nhân khẩu học về Hy Lạp và La Mã cổ đại, ông chuyển sang so sánh hiện đại: thổ dân da đỏ Tsimane ở Amazon Bolivia.
Lối sống năng động, thời tiền công nghiệp của người Tsimane phản ánh lối sống của nền văn minh cổ đại, và đáng kể là họ có tỷ lệ mất trí nhớ cực kỳ thấp.
Một nhóm quốc tế tại Trường USC Leonard Davis, phát hiện ra rằng chỉ có khoảng 1% người Tsimane lớn tuổi mắc chứng mất trí nhớ, trái ngược hoàn toàn với tỷ lệ 11% ở người cao tuổi ở Hoa Kỳ.
Chứng mất trí nhớ dưới ánh sáng lịch sử
Tóm lại, nghiên cứu toàn diện này, kết nối các văn bản cổ xưa và các nhóm đương đại, nhấn mạnh tác động sâu sắc của các yếu tố môi trường đến nguy cơ sa sút trí tuệ trong suốt lịch sử.
Cộng đồng Tsimane cung cấp một mô hình có giá trị để hiểu cách lựa chọn lối sống ảnh hưởng đến sức khỏe nhận thức. Tỷ lệ mất trí nhớ tối thiểu của họ cung cấp một khuôn mẫu để đặt những câu hỏi quan trọng về vai trò của môi trường trong thách thức sức khỏe thời hiện đại này.
Nghiên cứu này xem xét lại hiểu biết lịch sử của chúng ta về chứng mất trí nhớ đồng thời đưa ra gợi ý cho các nghiên cứu trong tương lai, có khả năng định hình lại cách tiếp cận của chúng ta nhằm ngăn ngừa và quản lý căn bệnh này trong thế giới hiện đại.