Trong những năm gần đây, xu hướng lựa chọn hàng hóa của người tiêu dùng đã có nhiều thay đổi, nhất là đối với hàng hóa thực phẩm. Khách hàng ngày càng đòi hỏi, lựa chọn khắt khe về nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa. Vì vậy, việc sử dụng hàng hóa có đầy đủ tem nhãn truy xuất nguồn gốc luôn là cách tốt nhất để doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ sản xuất kinh doanh bảo vệ được thương hiệu sản phẩm của mình, đồng thời tạo được niềm tin cho người tiêu dùng giúp họ yên tâm sử dụng các sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng và chất lượng đảm bảo.

Bà Phạm Thị Hạnh, phường Điện Biên, thành phố Thanh Hóa cho biết, người nội trợ đầu tiên quan tâm là chất lượng. Tôi nghĩ rằng sản phẩm trong siêu thị đã qua khâu kiểm định. Tôi thường check mã và xem nguồn gốc xuất xứ như thế nào...".

Mỗi lần đi siêu thị, bà Hoàng Thị Hà, phường Đông Hương (thành phố Thanh Hóa) đều có thói quen tìm hiểu kỹ thông tin về sản phẩm trước khi quyết định chọn mua. Thay vì đọc một số thông tin cơ bản về hạn sử dụng, giá tiền, bà Hà sử dụng điện thoại thông minh để quét mã QR được in ngoài bao bì.

Bà Hà cho biết, sau khi được con gái hướng dẫn tôi mới biết chỉ cần quét mã QR là có thể biết được nguồn gốc hộp cà chua này, chẳng hạn như loại giống được sử dụng là gì, cách chăm sóc, những loại phân bón nào được sử dụng trong quá trình nuôi trồng đến cả việc đóng gói, vận chuyển, hạn sử dụng... cho nên tôi rất yên tâm để chọn mua và sử dụng cho gia đình.

Việc ứng dụng quét mã QR đang trở thành xu hướng tiêu dùng thông minh của nhiều người dân trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa. Ảnh: Báo Thanh Hóa

Trước đây khi mua bất kỳ sản phẩm nào, chị Lê Nga, thị trấn Tân Phong (huyện Quảng Xương) thường phải lên website tìm kiếm thông tin về sản phẩm đó trước, tuy nhiên khi ngày càng nhiều doanh nghiệp đưa vào sử dụng mã QR truy xuất nguồn gốc, những sản phẩm do họ sản xuất thì việc tìm hiểu thông tin dễ dàng và đơn giản hơn rất nhiều.

Chị Nga chia sẻ: “Trước đây tôi chỉ thấy các mặt hàng thực phẩm tươi sống mới có mã QR, từ khoảng 1 năm trở lại đây, hầu hết các sản phẩm của các công ty, doanh nghiệp đều có mã QR để người dùng kiểm tra nguồn gốc, xuất xứ, giúp người tiêu dùng yên tâm hơn khi lựa chọn".

Để đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ trong truy xuất nguồn gốc sản phẩm, ngay từ 4/2020 Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa đã ban hành Quyết định số 1221 về việc "Phê duyệt Kế hoạch triển khai, áp dụng và quản lý truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đến năm 2025", trong đó giao nhiệm vụ cụ thể cho từng sở, ngành có liên quan như: Sở Công Thương, Sở Khoa học & Công nghệ, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Y tế, Văn phòng điều phối vệ an toàn vệ sinh thực phẩm...

Để hỗ trợ các đơn vị doanh nghiệp, cơ sở sản xuất ứng dụng công nghệ trong truy xuất nguồn gốc sản phẩm, Sở Khoa học & công nghệ đã phối hợp với Sở nông nghiệp hướng dẫn và hỗ trợ chủ thể chuẩn hóa quy trình sản xuất, minh bạch thông tin, mã hóa, dán tem QR Code truy xuất nguồn gốc, thúc đẩy tiêu thụ, nâng cao giá trị sản phẩm, uy tín doanh nghiệp, phục vụ hội nhập quốc tế.

Có thể nói ứng dụng quét mã QR truy xuất nguồn gốc sản phẩm là dạng mã vạch hai chiều, được đọc bởi điện thoại thông minh có chức năng chụp ảnh, kết nối mạng. Sau mỗi thao tác quét, hệ thống tự động sẽ thông tin về nguồn gốc, xuất xứ của sản phẩm cho người tiêu dùng, bao gồm nơi sản xuất, nhà sản xuất, phân phối hoặc đơn vị kinh doanh sản phẩm.

Người tiêu dùng còn nắm bắt thêm về giá bán, điểm bán, công dụng, thành phần... của sản phẩm. Việc thực hiện thao tác quét mã QR khá đơn giản, dễ sử dụng; kể cả những người không am hiểu về công nghệ thông tin cũng có thể dễ dàng làm được... Cũng từ nhu cầu thực tế này, vài năm trở lại đây giải pháp về truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa đã được rất nhiều doanh nghiệp, nhà sản xuất quan tâm và đưa vào sử dụng.

Phổ biến nhất là ở các sản phẩm như hoa quả, thực phẩm, hàng tiêu dùng... Hàng hóa có dán mã QR thường nhận được sự quan tâm, chọn mua của nhiều người tiêu dùng hơn. Bởi bên cạnh giá cả, mẫu mã bên ngoài, nhiều người đã để ý hơn đến nguồn gốc xuất xứ, tiêu chuẩn, chất lượng; thông tin về nguyên liệu, quy trình vận chuyển, nhà phân phối, cửa hàng...

Có thể thấy, việc truy xuất nguồn gốc thông qua mã hóa thông tin sản phẩm là việc làm rất cần thiết cho cả người tiêu dùng và doanh nghiệp, đem lại niềm tin cho khách hàng.

Đối với các doanh nghiệp, việc áp dụng quét mã QR giúp tiết kiệm chi phí, thời gian và nhân lực cho việc truy xuất nguồn gốc, cũng như nâng cao uy tín và thương hiệu của sản phẩm; với người tiêu dùng, sẽ ý thức hơn việc sử dụng sản phẩm có nguồn gốc minh bạch, hạn chế tình trạng hàng giả, hàng kém chất lượng.

Đối với các cơ quan quản lý, việc giám sát và kiểm soát được nguồn gốc của các sản phẩm, cũng như phát hiện và xử lý kịp thời các trường hợp vi phạm hoặc gian lận sẽ dễ dàng hơn. Tuy nhiên, để triển khai rộng rãi và hiệu quả công nghệ này, cần có sự phối hợp đồng bộ của các ban, sở, ngành liên quan, cũng như có những chính sách và quy định phù hợp để khuyến khích và hỗ trợ việc áp dụng quét mã QR trong truy xuất nguồn gốc.

Ông Nguyễn Mạnh Hợp, Chi cục trưởng Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng tỉnh Thanh Hóa cho biết, để triển khai hiệu quả việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm trên địa bàn tỉnh, trong thời gian tới sẽ tiếp tục triển khai thực hiện Quyết định 1221, Kế hạch 227 đã được tỉnh phê duyệt. Chủ trì, phối hợp với Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng hướng dẫn áp dụng, đào tạo, tập huấn cho các cơ quan quản lý, các cán bộ thực hiện công tác truy xuất nguồn gốc, tổ chức, doanh nghiệp về Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa quốc gia.

Việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong truy xuất nguồn gốc sản phẩm là xu hướng tất yếu trong bối cảnh hội nhập quốc tế, là cơ sở quan trọng cho các thương hiệu Việt vươn xa. Một trong những động lực để doanh nghiệp thực hiện truy xuất nguồn gốc cho sản phẩm là các yêu cầu thực tế của người tiêu dùng cần mua các sản phẩm minh bạch về thông tin sản phẩm. Tham gia tích cực đánh giá về truy xuất nguồn gốc hàng hóa của các cơ quan quản lý nhà nước. Tất cả mọi quy định đều rõ ràng có sự giám sát của cơ quan nhà nước thì việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm sẽ diễn ra thuận lợi. Theo đó sản phẩm được làm ra có giá trị cao do chất lượng được chứng minh và tạo niềm tin cho ngươi tiêu dùng.