PGS.TS. Lê Minh Hà kiểm tra quy trình sản xuất sản phẩm LOHHA Trí Não NEW. Ảnh: VAST

Suy giảm trí nhớ là một chứng bệnh liên quan đến chức năng của não bộ, dẫn đến ngưng trệ quá trình truyền thông tin và lưu giữ trí nhớ về não bộ. Căn bệnh này còn có nhiều tên gọi khác như: chứng suy giảm nhận thức, suy giảm chức năng nhận thức hay hội chứng suy giảm trí nhớ.

Y học hiện đại vẫn chưa có thuốc chữa khỏi hoàn toàn chứng suy giảm trí nhớ và chỉ có hai nhóm thuốc được sử dụng để điều trị triệu chứng bao gồm thuốc đối kháng N-methyl d-aspartate và thuốc ức chế men cholinesterase. Tuy nhiên, các thuốc có nguồn gốc tổng hợp thường có nhiều tác dụng phụ đặc biệt là khi phải dùng thuốc trong thời gian dài. Vì vậy, ngày càng nhiều người tìm đến các sản phẩm hỗ trợ tăng cường trí nhớ có nguồn gốc thiên nhiên như một giải pháp thay thế an toàn để điều trị bệnh bởi chúng ít hoặc không có tác dụng phụ.

Theo Trung tâm Thông tin - Tư liệu (Viện Hàn lâm KH&CN), hiện nay, ở Việt Nam các sản phẩm và thực phẩm chức năng có tác dụng hỗ trợ tăng cường trí nhớ chủ yếu được nhập khẩu từ nước ngoài, giá thành cao. Một số sản phẩm có thành phần là các nguyên liệu nhập khẩu như cao Bạch quả hoặc từ các nguyên liệu khan hiếm trữ lượng trong tự nhiên đang cạn kiệt và khó phát triển vùng trồng như thông đất hoặc thạch tùng thân gập.

Nhận thấy Việt Nam có nguồn dược liệu rau sam đắng (B. monnieri) và hương nhu tía (O. sanctum) - hai loài được nhiều nghiên cứu trên thế giới chứng minh có tác dụng cải thiện, tăng cường trí nhớ tốt - rất phong phú, nhóm nghiên cứu của PGS.TS. Lê Minh Hà (Viện Hóa học các hợp chất thiên nhiên, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam) đã quyết định thực hiện dự án “Hoàn thiện công nghệ chiết xuất và sản xuất thử nghiệm sản phẩm bảo vệ sức khỏe hỗ trợ tăng trí nhớ từ rau Sam đắng (Bacopa monnieri) và Hương nhu tía (Ocimum sanctum) Việt Nam”.

Đây được xem là một nghiên cứu tiên phong khi hiện nay vẫn chưa có nhiều nghiên cứu xây dựng quy trình công nghệ chiết xuất cao dược liệu rau sam đắng và hương nhu tía giàu hoạt chất, đặc biệt là để tạo ra sản phẩm hỗ trợ tăng cường trí nhớ.

Rau sam đắng, hay còn gọi là rau đắng biển, phân bố rộng rãi khắp các vùng đồng bằng và trung du miền Bắc, và miền Nam. Loài rau này mọc ở nơi nhiều ánh sáng, trên nền đất hay đất pha cát ẩm từ vùng thấp đến độ cao 500m. Cây hương nhu tía cũng phổ biến ở Việt Nam, thường được người dân trồng làm thuốc quanh nhà. Cây ưa sáng, nóng và ẩm.

Sau một thời gian nghiên cứu, nhóm đã xây dựng thành công quy trình chiết xuất cao hương nhu tía giàu hoạt chất acid ursolic và cao rau sam đắng giàu hoạt chất bacosides ở quy mô sản xuất thử nghiệm 100 kg nguyên liệu/mẻ. Kế đó, nhóm đã tiến hành nghiên cứu phối trộn và đánh giá tác dụng ức chế enzym Acetylcholinesterase (AChE) và tìm ra tỷ lệ phối trộn hai cao chiết tối ưu với hoạt tính ức chế enzyme Acetylcholinesterase là tốt nhất. Trên cơ sở này, họ đã bào chế thành công sản phẩm LOHHA Trí Não NEW với thành phần chính là cao rau sam đắng và cao hương nhu tía giàu hoạt chất để thay cho thành phần của một số cao dược liệu phải nhập khẩu và giá thành cao như thạch tùng, cao cây xô thơm, cao sâm Ấn độ…

Nhóm đã công bố kết quả trong bài báo “Điều chế, thiết lập chất chuẩn bacoside A3 và đánh giá chất lượng cao rau đắng biển ở các điều kiện chiết xuất khác nhau” trên Tạp chí Khoa học trường Đại học Mở Hà Nội.

LOHHA Trí Não NEW được đánh giá độ an toàn và tác dụng tăng cường trí nhớ trên mô hình in vitro và in vivo để chứng minh hiệu quả tác dụng của sản phẩm. Kết quả cho thấy, sản phẩm an toàn, không gây độc cấp với liều thử nghiệm 10.000 mg/kgP (tương đương 20 viên sản phẩm), không gây độc bán trường diễn với liều thử nghiệm 150mg/kgP/ngày (tương đương 3 viên sản phẩm) và 450mg/kgP/ngày (tương đương 9 viên sản phẩm). Sản phẩm đã thể hiện tác dụng hỗ trợ tăng cường trí nhớ với hai mô hình thử nghiệm trên chuột là mô hình bài tập môi trường mở (openfield) và bài tập mê lộ chữ y (y maze) đồng thời ức chế hoạt động của enzyme Acetylcholinesterase AChE. Các nhà khoa học đã xây dựng thành công tiêu chuẩn cơ sở cho hai cao chiết (rau sam đắng, hương nhu tía) và tiêu chuẩn cơ sở cho sản phẩm.

Sản phẩm LOHHA Trí Não NEW. Ảnh: VAST

PGS.TS. Lê Minh Hà cho biết dự án sẽ là cơ hội để khai thác hiệu quả các dược liệu quý sẵn có của Việt Nam. Việc nguyên liệu chính của sản phẩm là các dược liệu phổ biến, dễ trồng, thời gian sinh trưởng ngắn chỉ 3-6 tháng, sẽ giúp người dân phát triển vùng trồng, tạo đầu ra cho các vùng dược liệu, gia tăng giá trị hiệu quả của cây dược liệu và tăng khả năng cạnh tranh thương mại của sản phẩm. Một trong những ưu điểm lớn nhất của LOHHA Trí Não NEW đó là đa số người dân có thu nhập thấp hoặc trung bình đều có thể tiếp cận sản phẩm này.