Nhu cầu về niken, kim loại thiết yếu trong pin xe điện, đang tăng mạnh theo xu hướng phổ biến của xe điện. Tuy nhiên, việc khai thác niken theo phương pháp truyền thống không chỉ tiêu tốn nhiều năng lượng mà còn thải ra lượng lớn carbon. Để giải quyết vấn đề này, một số startup đang áp dụng phương pháp khai thác niken từ đất bằng cách sử dụng thực vật.

Khai thác kim loại bằng thực vật

Phương pháp sử dụng cây trồng để hút kim loại từ đất hay còn được gọi là Phytomining. Phương pháp này đã được các công ty khởi nghiệp triển khai trên quy mô lớn, biến những cánh đồng hoa rộng hàng trăm hecta thành các mỏ niken xanh. Các loài cây đặc biệt được trồng tại những khu vực đất có chứa kim loại nhưng không đủ mật độ để khai thác mỏ truyền thống. Khi cây đủ trưởng thành, chúng sẽ được phơi khô và nung nóng để phân hủy vật liệu hữu cơ, từ đó chiết xuất kim loại từ tro.

Startup MetalPlant thu hoạch hoa hút niken. Ảnh: MetalPlant

Công ty Viridian của Mỹ đã cấp bằng sáng chế cho công nghệ giúp cây tích lũy lượng niken siêu lớn từ đất. Một ví dụ điển hình là loài cây Odontarrhena decipiens với hoa vàng có thể tích lũy niken lên tới 2% sinh khối của chúng. Một trang trại rộng 1.000 ha có thể thu được từ 250 - 550 tấn niken, trị giá khoảng 3 - 7 triệu USD.

Startup Metalplant cũng tiên phong trong lĩnh vực này, với việc sử dụng kỹ thuật phong hóa đá tăng cường để cô lập carbon. Bằng cách đưa lượng lớn bụi đá vào trang trại, bụi đá sẽ hấp thụ CO2 từ khí quyển và tạo thành bicarbonate, giúp lưu trữ CO2 suốt nhiều thiên niên kỷ. Nhà đồng sáng lập Metalplant, tỷ phú Sahit Muja, đã sử dụng olivine, một loại silicat sắt magiê từ mỏ đá gần đó, cho cơ sở phytomining tại Tropoje, Albania. Hồi tháng 6, Metalplant đã sử dụng vài chục tấn bụi olivine cho các trang trại khai thác niken của mình.

Metalplant kỳ vọng các trang trại sẽ cho năng suất lên đến 400kg niken mỗi hecta, và hy vọng con số này sẽ còn cao hơn trong tương lai. Quan trọng hơn, quá trình khai thác niken bằng thực vật không chỉ mang lại kim loại quý mà còn giúp cô lập khoảng 200 tấn CO2 khỏi khí quyển, góp phần vào cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.

Phương pháp phytomining hứa hẹn là một giải pháp bền vững và mở ra cơ hội mới cho ngành công nghiệp khai thác và nông nghiệp hướng đến một tương lai xanh hơn.