Ung thư đại trực tràng xếp thứ ba trong các loại ung thư phổ biến nhất trên toàn cầu, với gần 2 triệu ca mắc vào năm 2022. Tỷ lệ mắc bệnh cao hơn ở các quốc gia phát triển nhưng đang tăng dần ở các khu vực đang phát triển.

Trong nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Communications, các nhà nghiên cứu từ Đơn vị Dịch tễ học ung thư tại Đại học Oxford cùng với các cộng sự quốc tế đặt mục tiêu giải quyết những điều không chắc chắn trong mối liên hệ giữa chế độ ăn uống và ung thư trực tràng bằng cách sử dụng phân tích toàn bộ chế độ ăn uống trên quy mô lớn.

Những người tham gia được chọn từ Nghiên cứu Triệu phụ nữ (Million Women Study) và thuộc nhóm phụ nữ Anh trung niên. Họ đã hoàn thành bảng hỏi chi tiết về chế độ ăn uống liên quan đến lượng tiêu thụ 97 yếu tố dinh dưỡng. Nghiên cứu đã ghi lại dữ liệu từ 542.778 phụ nữ trong trung bình 16,6 năm, trong đó 12.251 người được chẩn đoán mắc ung thư đại tràng.

Các mô hình đa biến được điều chỉnh theo các yếu tố nhân khẩu học, lối sống và lâm sàng. Các điều chỉnh đã tính đến các yếu tố gây nhiễu như chỉ số khối cơ thể, tình trạng hút thuốc và tiền sử gia đình mắc ung thư ruột.

Rượu và thịt đỏ/thịt chế biến một lần nữa đã được xác định là chất gây ung thư, với mỗi 20 gam cồn tiêu thụ hằng ngày (tương đương khoảng hai ly) làm tăng nguy cơ lên ​​15%. Còn với việc ăn thịt chế biến và thịt đỏ, cứ mỗi 30 gram bổ sung mỗi ngày (tương đương một lát thịt xông khói) thì nguy cơ sẽ tăng 8%.

Nhưng nghiên cứu cũng đã chỉ ra canxi là một yếu tố bảo vệ và giúp chống lại ung thư trực tràng, có khả năng là do vai trò của nó trong việc liên kết axit mật trong lòng ruột và làm giảm phơi nhiễm chất gây ung thư trong lòng ruột kết hay trực trang (một phần của ruột già, nằm ở vị trí phần đầu ruột già). Cứ mỗi 300 miligam canxi bổ sung mỗi ngày (tương đương một cốc sữa) thì nguy cơ sẽ giảm 17%.

Sữa, sữa chua và các loại thực phẩm giàu canxi khác cũng có mối tương quan với việc giảm nguy cơ ung thư trực tràng. Phân tích di truyền cho thấy những cá nhân có biến thể di truyền liên quan đến việc tiêu thụ nhiều sữa hơn có nguy cơ ung thư trực tràng thấp hơn 40% cho mỗi 200 gam sữa tiêu thụ hằng ngày.

Một số loại ngũ cốc, trái cây và chất dinh dưỡng cũng có thể giúp làm giảm nguy cơ: 20 gam ngũ cốc nguyên hạt mỗi ngày (nửa lát bánh mì nguyên hạt) có liên quan đến việc giảm 10% nguy cơ, 40 gam ngũ cốc ăn sáng mỗi ngày giúp giảm 7%, một quả táo tương đương 5 gam chất xơ làm giảm 8% nguy cơ; 200 gam trái cây làm giảm 10% nguy cơ và ăn rau lá xanh mỗi ngày có thể giúp cơ thể giảm 12% khả năng phát triển ung thư trực tràng.

Phân tích đã loại trừ nguyên nhân ngược và cho thấy kết quả nhất quán trên các tiểu vị trí ung thư trực tràng (đại tràng gần, đại tràng xa, trực tràng). Các nhà nghiên cứu cũng cho biết cần phải nghiên cứu thêm để khám phá các cơ chế bảo vệ của canxi và đánh giá tác động của lượng canxi cao đối với sức khỏe.