SỞ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THÀNH PHỐ CẦN THƠ

Khoa học, công nghệ và Đổi mới sáng tạo - Khơi dậy khát vọng kiến tạo tương lai

Nghiệm thu dự án “Điều tra, bình tuyển cây đầu dòng, xác định gốc ghép và một số kỹ thuật làm tăng năng suất, phẩm chất và kéo dài thời gian bảo quản dâu Hạ Châu (Baccaurea Ramiflora Lour.)

[03/08/2012 09:55]

Ngày 17/7/2012, Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Cần Thơ đã tổ chức Hội đồng khoa học nghiệm thu dự án “Điều tra, bình tuyển cây đầu dòng, xác định gốc ghép và một số kỹ thuật làm tăng năng suất, phẩm chất và kéo dài thời gian bảo quản dâu Hạ Châu (Baccaurea Ramiflora Lour.) do PGs. Ts. Trần Văn Hâu – Trường Đại học Cần Thơ làm chủ nhiệm.

Nghiên cứu nhằm mục tiêu bình tuyển được cây đầu dòng phục vụ cho nhu cầu nhân giống mở rộng diện tích xây dựng vùng chuyên canh dâu Hạ Châu của thành phố Cần Thơ; đề xuất quy trình canh tác dâu đạt năng suất, ổn định và có chất lượng đặc sản của cây dâu Hạ Châu; đề xuất quy trình thu hoạch và bảo quản sau thu hoạch trái dâu với yêu cầu bảo toàn giá trị thương phẩm và kéo dài thời gian tồn trữ. Ban chủ nhiệm còn đề ra mục tiêu lâu dài như sau: Việc xác định được cây đầu dòng với loại gốc ghép và kỹ thuật ghép thích hợp là tiền đề cho việc mở rộng vùng chuyên canh tạo ra sản phẩm có chất lượng cao, đồng đều, đáp ứng cho việc xây dựng và phát triển thương hiệu dâu Hạ Châu Phong Điền; góp phần xây dựng quy trình canh tác dâu trong vùng nhằm đạt được năng suất cao, ổn định; có chất lượng ngon, đồng đều, mẫu mã đẹp; điều khiển cho cây ra hoa tập trung, có thể cung ứng hàng hóa phục vụ cho nhu cầu phát triển du lịch tại địa phương.

Qua quá trình nghiên cứu, ban chủ nhiệm dự án có một số kết luận như:

Về hiện trạng canh tác dâu Hạ Châu tại huyện Phong Điền: dâu Hạ Châu có hai dạng trái là giống trái tròn và giống trái dài, trong đó giống trái tròn có vị ngọt thanh được nông dân ưa chuộng và trồng phổ biến (80%). Dâu Hạ Châu ra hoa chính và đầu mùa mưa (tháng 4,5) thu hoạch vào tháng 9,10, có thể kéo dài đến tháng 11 (vụ muộn) và ra hoa sớm từ tháng 11-12, thu hoạch vào tháng 4-4 do điều khiển bằng phương pháp quản lý nước. Dâu được trồng trên liếp đôi, có kích thước từ 6-8 m, trồng theo dạng tam giác với khoảng cách từ 4-6 x 4-6 m. Cây được trồng xen kẽ trong vườn hay tháp trên câu cái với tỷ lệ từ 5-20%. Phân bón cho cây dâu được quan tâm nhiều ở giai đoạn sau thu hoạch (68,3%), nuôi trái một lần (80%) và tăng cường phân Kali vào nuôi trái lần hai (89,9 g/cây). Có 78,3% nhà vườn điều khiển cho dâu ra hoa sớm bằng phương pháp quản lý nước, tỷ lệ ra hoa đạt khá cao. Có 38,3% hộ nông dân áp dụng thụ phấn bổ sung. Ruồi đực trái là côn trùng gây hại quan trọng làm giảm năng suất dâu (81,7% số hộ), trong khi nhện đỏ và bọ trĩ (35% số hộ) là hai đối tượng làm giảm giá trị thương phẩm trái. Bên cạnh đó sâu ăn da cây gây hại đến ra hoa là 60%.

Về bình tuyển cây đầu dòng: dựa vào sự phát hiện của nông dân trong suốt quá trình điều tra, đánh giá  của cán bộ địa phương và quá trình theo dõi các đặc tính sinh trưởng, năng suất, các thành phần năng suất, phẩm chất trái và sự mẫn cảm với sâu bệnh trong thời gian 3 năm (2009-2011) đã có 14 cây đực và 15 cây dâu cái đã được công nhận là cây đầu  dòng bởi hội đồng bình tuyển cây đầu dòng do sở Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn thành phố Cần Thơ thành lập. Mười bốn cây dâu được được công nhận cây đầu dòng có mã số: N5, T1, T2, T3, T4, T5, H1, h2, H3, M1, M2, M3, M4, M5 và 15 cây cái đó là: 3M1, 3M2, 3M8, 7N1, 7N2, 7N4, NA3, 7T14, 7T15, 7T16, 7T17, 7T18, PD2 và PD3.

Về phương pháp ghép và gốc ghép: trong giai đoạn vườn ươm, phương pháp ghép áp có bọc nước theo kinh nghiệm của nông dân ở Phong Điền và phương pháp ghép nêm có tỉ lệ cây sống như nhau nhưng phương pháp ghép áp cây mọc nhiều chồi và chồi có lá hơn so với ghép nêm. Sử dụng các loại gốc ghép dâu Hạ Châu, dâu Xanh hay dâu Bòn Bon đều có tỷ lệ cây sống cao hơn gốc ghép dâu Xiêm. Tuy nhiên, khi trồng ra đồng cây ghép trên gốc ghép dâu Hạ Châu phát triển chiều cao cây, đường kính tán, đường kính gốc thân và phát triển cành mạnh hơn các loại gốc ghép khác.

Về kỹ thuật tăng năng suất và phẩm chất dâu Hạ Châu: hoa đực và hoa cái xuất hiện cùng lúc và phát triển trong 33,5 ± 0,9 ngày. Hao bắt đầu nở ở giai đoạn 29,3 ± 0,4 ngày và kéo dài trong 3,7 ± 0,3 ngày. Tỷ lệ đậu trái đạt khá cao (87,5%), sự rụng trái non xuất hiện ở giai đoạn 8-24 ngày sau khi đậu trái, tập trung ở giai đoạn 16 ngày sau khi đậu trái, tỷ lệ trái còn lại trên phát hoa đạt 13,2%. Từ khi đậu trái đến khi thu hoạch là 130 ngày. Trọng lượng trái tăng nhanh ở giai đoạn 80-90 ngày sau khi đậu trái do sự tăng trưởng của hạt và thịt trái. Thời gian phát hoa cái nở tập trung trong ngày là từ 21:00 tối đến 7:00 sáng. Riêng từng hoa cái thì  hoa cái hé nở vào 4:10 sáng ± 0,18, nở vào 4:40 sáng ± 0:20 ngày hôm sau và nở hoàn toàn vào 5:45 sáng ± 0,20 vào ngày thứ bau khi hé. Thời điểm phát hoa đực nở trong ngày là từ 21:00 tối đến 7:00 sáng. Khoảng cách hạt phấn hoa đực dâu Hạ Châu di chuyển là rất ngắn, phạm vi phát tán là 4m cách cây đực. Hoa tung phấn nhiều nhất vào 3:00 đến 6:00 sáng. Thu hoạch trái dâu Hạ Châu trong giai doạn từ  130 ngày sau khi đậu trái. Vỏ trái có màu sắc đẹp (màu trắng ngà đặc trưng), độ ngọt cao (17,67%), độ chua thấp (1,72%) và hàm lượng vitamin C cao nhất (8,07 mg/100 g thịt trái). Thụ phấn bổ sung bằng cách treo phát hoa đực  lên cây cái hay phun hạt phấn hoa đực hòa trong nước lên phấn hoa cái để cải thiện tỷ lệ đậu trái. H3BO3 ở nồng độ 10 ppm có tác dụng làm tăng tỷ lệ nẩy mầm và chiều dài ống phấn trong môi trường 6,6% đường sucrose. Phun GA3 ở nồng độ 40ppm sau khi đậu trái có tác dụng cao gấp 2,5 lần so với đối chứng. Xử lý cho dâu ra hoa sớm bằng cách xiết nước từ 20-40 ngày trong mùa khô hay kết hợp phủ gốc bằng màng phủ trong mùa mưa hay có thể xử lý paclobutrazol bằng cách tưới vào đất với liều lượng từ 0,5 – 10 ga.i./m đường kính tán kết hợp với phủ liếp. Phun lên lá KNO3 nồng độ 0,5% hoặc 1% giai đoạn 30 ngày hay 45 ngày trước thu hoạch có tác dụng làm giảm tổng acid chuẩn độ trong thịt trái của trái dâu nhưng không ảnh hưởng đến độ Brix và hàm lượng vitamin C.

Về bảo quản sau thu hoạch: bảo quản dâu Hạ Châu ở nhiệt độ mát (20°C) bằng bao PP với độ dày khoảng 0,195 mm đục lỗ 0,3% hoặc bao bì PSE + PVC kết hợp với thùng carton có thể kéo dài đến 17 ngày, giá trị thương phẩm của sản phẩm còn duy trì tốt.

Dự án đã được Hội đồng nghiệm thu đánh giá cao.

Bản quyền @ 2017 thuộc về Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Cần Thơ
Địa chỉ: Số 02, Lý Thường kiệt, phường Tân An, quận Ninh Kiều, thành phố Cần Thơ
Điện thoại: 0292.3820674, Fax: 0292.3821471; Email: sokhcn@cantho.gov.vn
Trưởng Ban biên tập: Ông Trần Đông Phương An - Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Cần Thơ