Mới đây, Ban Chuyên án do Công an tỉnh Bắc Ninh phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ của Bộ Công an và công an 11 địa phương đã bắt giữ băng nhóm lừa đảo do một người Việt điều hành tại khu vực Tam Thái Tử, thành phố Bavet, tỉnh Svay Rieng (Campuchia). Với thủ đoạn giả danh công an, cán bộ ngành thuế, ngành điện, ngành giáo dục… từ tháng 5/2024 đến khi bị triệt phá, băng nhóm này đã lừa đảo chiếm đoạt tổng cộng gần 1.000 tỷ đồng của hơn 13.000 người Việt Nam.

Hay vụ sau hơn 6 tháng miệt mài theo dõi sát sao hoạt động của các đối tượng, trên cơ sở củng cố tài liệu, chứng cứ thu thập được, ngày 19/02/2025, Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Điện Biên đã ra quyết định khởi tố bắt tạm giam 9 đối tượng về hành vi hoạt động lừa đảo trên không gian mạng dưới hình thức dụ nạn nhân “săn mua điện thoại Iphone giá rẻ”...Tại 4 địa điểm khám xét các trinh sát đã thu giữ 31 điện thoại di động, 170 mô hình điện thoại, 1 máy tính, 6 xe máy, 2 bộ phát wifi, và 47 sim điện thoại, 21 phôi thẻ sim, 8 kệ xoay, 15 giá đỡ điện thoại, 1 máy in, 1 sổ ghi chép, 17 vỏ hộp điện thoại, 3 thẻ ATM, và 5.400.000 đồng tiền mặt.

Lực lượng chức năng các tỉnh triệt phá nhiều nhóm lừa đảo trên không gian mạng. Ảnh minh họa

Tiếp đến Công an huyện Krông Pắc cùng các đơn vị nghiệp vụ của Công an tỉnh Đắk Lắk phát hiện tại huyện Krông Pắc có 1 nhóm đối tượng sử dụng công nghệ cao để lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng. Các đơn vị nghiệp vụ đã xác minh, truy vết, điều tra, làm rõ, xử lý 57 đối tượng liên quan. Qua khám xét, Tổ phá án đã thu giữ 45 máy tính các loại, 63 điện thoại, 41 xe máy, 180GB dữ liệu cùng nhiều tang vật chứng liên quan của các đối tượng sử dụng để hoạt lừa đảo trên không gian mạng.

Nhận định về tình hình lừa đảo trên không gian mạng, Trung tá Triệu Mạnh Tùng, Phó cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm công nghệ cao (Bộ Công an) cho biết, hiện nay, các băng nhóm lừa đảo công nghệ cao hoạt động rất chuyên nghiệp, có sự “chuyên môn hóa”. Kịch bản lừa đảo cũng thường xuyên được thay đổi, gây khó khăn cho các lực lượng chức năng khi tuyên truyền, phổ biến những biện pháp phòng ngừa đến người dân. Bên cạnh đó, sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo (AI) cũng tạo ra những nguy cơ đáng kể cho an ninh mạng.

Ông Hoàng Mạnh Hưng, chuyên gia công nghệ thông tin của Công ty Vega Corporation cho biết, khả năng thu thập và phân tích dữ liệu người dùng thông qua AI cho phép tạo ra những thủ đoạn lừa đảo tinh vi, khiến việc nhận diện lừa đảo sẽ khó khăn hơn đối với người dùng. Tại Việt Nam, mặc dù các cơ quan chức năng đã triển khai nhiều giải pháp nhưng việc ứng dụng AI để tạo ra các kịch bản và tổ chức lừa đảo trên mạng xã hội vẫn khá phổ biến và nhiều người dân đã bị lừa.

Dự báo của các chuyên gia cho thấy, năm nay sẽ tiếp tục chứng kiến sự bùng nổ của các công nghệ mới. Điện toán lượng tử dù còn ở giai đoạn sơ khai nhưng cũng có khả năng phá vỡ các thuật toán mã hóa truyền thống, gây lo ngại lớn cho việc bảo vệ dữ liệu.

Bên cạnh đó, sự phát triển của công nghệ 5G sẽ kéo theo sự gia tăng số lượng thiết bị IoT (Internet vạn vật). Điều này cũng làm tăng nguy cơ bị khai thác các lỗ hổng bảo mật trên các thiết bị như camera an ninh, đồng hồ thông minh và các thiết bị gia dụng thông minh khác...

Để tránh rơi vào cạm bẫy lừa đảo, cơ quan công an khuyến cáo người dân cần thường xuyên kiểm tra và cập nhật các tính năng bảo mật, cẩn trọng khi chia sẻ thông tin cá nhân trên mạng xã hội, tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, số thẻ ngân hàng, mã OTP, không chuyển tiền cho người chưa xác thực. Cần lưu ý, các cơ quan nhà nước không làm việc với người dân, người vi phạm qua điện thoại, qua mạng xã hội hay yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, mã OTP... Cổng không gian mạng quốc gia (khonggianmang.vn) cũng liên tục cập nhật các thông tin, tình huống, dấu hiệu về lừa đảo trực tuyến. Người dân nên chủ động tìm hiểu.

Theo luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SB Law, trước tiên, cần xây dựng các hàng rào về quy định giao dịch điện tử để hạn chế những giao dịch đáng ngờ. Tiếp theo, cần xử lý mạnh tay các đối tượng trao đổi, mua bán, khai thác trái phép dữ liệu cá nhân của người dùng. Việc cung cấp trái phép thông tin người dùng cho các đối tượng phạm tội cần phải bị truy cứu và xử lý nghiêm hơn nữa. Cuối cùng, cần xử lý thật nghiêm khắc các đối tượng lừa đảo trước pháp luật.

An Dương (T/h) (tnxmai)