Doanh nghiệp tăng lợi thế cạnh tranh từ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo
Thời gian qua, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đến lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (KH,CN&ĐMST), từ đó, nhiều chủ trương, chính sách mang tầm chiến lược được ban hành như Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia và Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân. Các quyết sách này thể hiện khát vọng đột phá, tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, nhằm tận dụng thời cơ, vượt qua thách thức, kiến tạo nền tảng cho sự phát triển mạnh mẽ của đất nước trong giai đoạn mới.
Nhận diện điểm nghẽn
Tại hội thảo khoa học với chủ đề “Khơi thông nguồn lực thúc đẩy đổi mới sáng tạo - yếu tố quyết định lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp” mới đây, ông Trần Minh Tân, Phó Giám đốc Học viện Chiến lược khoa học và công nghệ, chia sẻ: “Những năm qua, Đảng và Nhà nước ta luôn nhất quán khẳng định KH,CN&ĐMST là quốc sách hàng đầu, động lực phát triển kinh tế - xã hội và nền tảng vững chắc cho công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Tuy nhiên, hiện nay, tiềm năng của KH,CN&ĐMST chưa được khai thác và phát huy đầy đủ để đóng góp xứng tầm vào tăng trưởng kinh tế, nâng cao năng suất lao động. Đầu tư cho KH,CN&ĐMST của Việt Nam vẫn ở mức thấp so với các quốc gia trong khu vực. Quan hệ hợp tác, liên kết giữa các viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp trong hoạt động đào tạo, nghiên cứu và chuyển giao kết quả khoa học và công nghệ còn yếu; tỷ lệ ứng dụng và thương mại hóa các kết quả nghiên cứu còn thấp”.
Là trung tâm của ĐBSCL, Cần Thơ có nhiều cơ hội thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW, Nghị quyết số 68-NQ/TW nhờ vị thế thành phố trực thuộc Trung ương và sự quan tâm của Đảng, Nhà nước. Tuy nhiên, bên cạnh thuận lợi, Cần Thơ gặp một số khó khăn như thể chế, cơ chế, chính sách chưa hoàn thiện, chưa đồng bộ dẫn đến một số việc phải chờ hướng dẫn, chưa triển khai thực hiện kịp thời. Mặt khác, thành phố chưa đủ khả năng cân đối ngân sách để thu hút, đãi ngộ nguồn nhân lực chất lượng cao về công nghệ thông tin, tự động hóa và các chuyên ngành khoa học để làm việc trong các cơ sở nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới. Trình độ công nghệ thông tin của cán bộ, công chức, viên chức tại một số địa phương vẫn còn nhiều hạn chế, thiếu hụt nhân lực công nghệ thông tin phụ trách chuyển đổi số; trang thiết bị công nghệ thông tin của Trung tâm phục vụ hành chính công cấp xã tại một số địa phương còn thiếu, xuống cấp, hệ thống mạng nội bộ chưa hoàn thiện…
Những điểm nghẽn trên đặt ra yêu cầu cải cách thể chế, đổi mới phương thức xây dựng chính sách, pháp luật để hỗ trợ hoạt động KH,CN&ĐMST của doanh nghiệp. Qua đó, kịp thời tháo gỡ các rào cản từ hệ thống pháp lý hiện hành vốn còn thiếu tính linh hoạt và chưa kịp thích ứng với yêu cầu đổi mới liên tục.
Các nghị quyết Trung ương thời gian gần đây như Nghị quyết số 57-NQ/TW, Nghị quyết số 68-NQ/TW... cũng nhấn mạnh vai trò của KH,CN&ĐMST là trụ cột phát triển đất nước trong giai đoạn mới. Đồng thời, xác định rõ yêu cầu phải đẩy mạnh hoàn thiện thể chế, khơi thông nguồn lực và tạo đột phá trong đổi mới sáng tạo. Đảng và Nhà nước ta cũng đặt ra yêu cầu nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trong tiến trình hội nhập quốc tế, đặc biệt là trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ.

Dây chuyền sản xuất hiện đại được ứng dụng tại Nhà máy Sữa Cần Thơ (Công ty CP Sữa Việt Nam - Vinamilk).
Tăng cường huy động mọi nguồn lực
Ông Trần Minh Tân khẳng định: “Các nền kinh tế hàng đầu như Hoa Kỳ, Đức, Nhật Bản, gần đây là Hàn Quốc và Singapore đều đã xây dựng mô hình phát triển lấy KH,CN&ĐMST làm động lực chính. Trong đó, khoa học cung cấp nền tảng tri thức và các giải pháp công nghệ cốt lõi; công nghệ giúp chuyển đổi tri thức thành các sản phẩm và dịch vụ; đổi mới sáng tạo đóng vai trò thúc đẩy quá trình ứng dụng và tạo ra giá trị mới, tăng cường năng lực cạnh tranh. Mô hình này không chỉ dừng lại ở việc đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, mà còn là sự liên kết chặt chẽ giữa các trường đại học, viện nghiên cứu, doanh nghiệp và Nhà nước”.
Đồng quan điểm trên, ông Nguyễn Trường Thịnh, Phó Giám đốc Kinh doanh, Công ty TNHH Chế biến dừa Lương Quới, cho rằng, từ khi thành lập (năm 1997) đến nay, công ty luôn tích cực ứng dụng khoa học công nghệ, áp dụng các tiêu chuẩn tiên tiến trong việc nâng cao chất lượng, giá trị cho sản phẩm. Thực tế cho thấy là doanh nghiệp nhận triển khai kết quả khoa học và ứng dụng các quy trình công nghệ cần được sự hỗ trợ và quan tâm từ phía Nhà nước, các chuyên gia mới có kết quả khoa học gần hơn với người tiêu dùng. Cùng với đó, Nhà nước cần giảm bớt trình tự, rút gọn các thủ tục để doanh nghiệp tự tin tiếp cận nguồn vốn hỗ trợ; xây dựng các trung tâm nghiên cứu giống ngang tầm với sự phát triển của khoa học và công nghệ, cũng như có khả năng thích ứng tốt với biến đổi khí hậu.
Việc sáp nhập đơn vị hành chính và mở rộng quy mô thành phố càng khẳng định vị thế và trách nhiệm của Cần Thơ trong việc cụ thể hóa các chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước. Ông Phạm Trường Giang, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP Cần Thơ, nhấn mạnh: “Để xứng tầm trung tâm của vùng, phát triển dựa trên KH,CN&ĐMST TP Cần Thơ phải xây dựng định hướng chiến lược rõ ràng, tập trung nguồn lực và triển khai đồng bộ các giải pháp về hoàn thiện chính sách, tăng cường đầu tư, phát triển nhân lực chất lượng cao, xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và mở rộng hợp tác quốc tế”.
Theo ông Phạm Trường Giang, thành phố cần bố trí đủ ít nhất 3% ngân sách để thực hiện phát triển KH,CN&ĐMST và tiếp tục nâng tỷ lệ này lên thêm 2% GRDP trong 5 năm tiếp theo, coi đây là đầu tư phát triển và tập trung vào các lĩnh vực mũi nhọn. Thành phố nhanh chóng hoàn thiện và vận hành hiệu quả Khu Công nghệ cao, Khu Công nghệ thông tin tập trung, Khu Công nghệ số, Vườn ươm Công nghệ công nghiệp Việt Nam - Hàn Quốc, Trung tâm giám sát, điều hành thông minh (IOC) và các trung tâm dữ liệu. Cùng với đó, huy động tối đa nguồn lực xã hội hóa từ doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân thông qua các Quỹ đầu tư mạo hiểm và Quỹ phát triển khoa học và công nghệ; hiện đại hóa Sàn giao dịch công nghệ (thực và ảo) để kết nối cung - cầu hiệu quả; nâng cấp các phòng thí nghiệm chuyên sâu phục vụ nghiên cứu ứng dụng thế mạnh vùng.
Bài, ảnh: MỸ THANH
https://baocantho.com.vn/doanh-nghiep-tang-loi-the-canh-tranh-tu-khoa-hoc-cong-nghe-va-doi-moi-sang-tao-a190468.html