Dây chuyền sản xuất thiết bị điện tử viễn thông của Viettel

Động lực thúc đẩy tăng trưởng

Theo Chương trình đối tác ĐMST Việt Nam – Phần Lan (IPP), ĐMST là quá trình sử dụng tri thức hiệu quả làm tăng giá trị cho các sản phẩm và dịch vụ, đồng thời tạo ra những sản phẩm và dịch vụ mới. Nói cách khác, ĐMST có thể hiểu là việc cải tiến trình độ và chất lượng áp dụng kỹ thuật, khoa học công nghệ, nâng cao trình độ lao động, đổi mới quản lý... nhằm tạo ra những sản phẩm, dịch vụ có sức cạnh tranh, đáp ứng mong muốn của cuộc sống.

Hoạt động này gắn liền với mối quan hệ “tam giác” giữa ba bên: Nhà nước - người xây dựng chính sách, thiết lập môi trường cho các hoạt động nghiên cứu và đổi mới của DN; Đơn vị nghiên cứu - nơi cung cấp đầu vào tri thức cho DN đổi mới; DN - người tiên phong và triển khai các hoạt động ĐMST...Nghĩa là, một quốc gia có hệ thống ĐMST phát triển thì DN, cơ quan nghiên cứu và cơ quan quản lý nhà nước phải có mối quan hệ gắn kết chặt chẽ và khăng khít.

ĐMST (Innovation)đang được nhìn nhận như là động lực quan trọng thúc đẩy sự tăng trưởng của nền kinh tế. Theo bảng xếp hạng chỉ số ĐMST toàn cầu năm 2012 do Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) thực hiện, các quốc gia xếp đầu bảng cũng chính là những quốc gia thuộc nhóm các nước phát triển hàng đầu thế giới (Thụy Sĩ, Thụy Điển, Singapore, Phần Lan, Anh...). Báo cáo mức độ cạnh tranh toàn cầu năm 2011-2012 do Diễn đàn kinh tế thế giới thực hiện cũng đặt các nước trên vào các nước có chỉ số cạnh tranh cao nhất trong 142 nước được xếp hạng.

Hãy nhìn vào Phần Lan. Từ một nước có nền kinh tế truyền thống, dựa vào rừng và công nghiệp gỗ, Phần Lan đã trở thành một quốc gia thịnh vượng, có nền kinh tế phát triển nhất thế giới. Thu nhập bình quân đầu người hàng năm đạt khoảng 46.000 USD. Chính nhờ ĐMST – đẩy mạnh phát triển công nghệ cao, công nghệ xanh dựa trên nền tảng giáo dục và tri thức, được triển khai từ những năm 90 của thế kỷ trước mà Phần Lan đã có được thành quả như vậy. Và hiện nay, khi đã là một quốc gia phát triển, Phần Lan vẫn không đầu tư cho hoạt động nghiên cứu ĐMST, với kinh phí đầu tư rất lớn, lên tới 7 tỷ euro hàng năm (chiếm khoảng 3,9% tổng sản phẩm quốc dân). Trong đó, đầu tư từ khối công là 2,1 tỷ euro, còn từ khu vực tư (doanh nghiệp) là 4,9 tỷ euro.

“Dọn đường” cho ĐMST

Với mục tiêu cơ bản trở thành nước công nghiệp vào năm 2020, Việt Nam cũng đề cao vai trò của ĐMST. Trong Chiến lược phát triển khoa học và công nghệ đến năm 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nêu rõ “Tới năm 2020, Việt Nam sẽ là một nước công nghiệp có thu nhập trung bình với nền tảng là nền kinh tế tri thức và hệ thống ĐMST quốc gia hỗ trợ tích cực cho công cuộc phát triển kinh tế xã hội”.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Quân chia sẻ, một số chính sách mới mà Bộ Khoa học và Công nghệ đang thúc đẩy cũng nhằm tối ưu hóa không gian ĐMST cho các tổ chức nghiên cứu và DN như: Quỹ đổi mới công nghệ sẽ đi vào hoạt động từ đầu năm 2014; Đổi mới cơ bản cơ chế tài chính như cấp phát kinh phí nghiên cứu, thay đổi định mức chi, định mức thanh quyết toán, khoán chi đến sản phẩm cuối cùng... để tạo điều kiện cho các DN, tổ chức nghiên cứu có thể thuê chuyên gia, mua công nghệ, trả thù lao thiết kế....

Còn ở cấp độ DN, nhiều DN cũng nhận thấy vai trò của hoạt động nghiên cứu phát triển, ĐMST. Từ “ông chủ lớn” Viettel với quan điểm “tự làm”, “làm đến cùng”, “làm khác”, và “làm chủ hoàn toàn”, Viettel luôn đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học và đổi mới công nghệ. Viettel đã xây dựng một viện nghiên cứu và phát triển, và dành 10% lợi nhuận trước thuế cho viện này, khoảng 120 triệu USD, để có những sản phẩm công nghệ hàng đầu. Đến DN nhỏ hơn như Công ty Cổ phần bóng đèn phích nước Rạng Đông, từ tháng 3/2011, cũng thành lập một trung tâm nghiên cứu và phát triển, với tên gọi là Trung tâm R&D chiếu sáng – trung tâm đầu tiên về chuyên ngành chiếu sáng ở Việt Nam, cũng với mục đích tạo ra những sản phẩm mới tiết kiệm năng lượng, đáp ứng mọi nhu cầu của người dùng.../.