Thích ứng với biến đổi khí hậu: Nhìn từ góc độ cộng đồng
Việt Nam là một trong 15 quốc gia được coi là đã, đang và sẽ chịu ảnh hưởng nhiều của biến đổi khí hậu. Trước tình hình đó, Việt Nam đã nghiên cứu và tham gia các hoạt động khác nhau để đối phó với xu thế này.
Chính Phủ Việt Nam
đã sớm phê chuẩn công ước khung của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu và Nghị định
thư Kyoto; Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu; Chương trình mục tiêu quốc
gia ứng phó với biến đổi khí hậu; Chiến lược quốc gia về phòng chống và giảm nhẹ
thiên tai. Cùng với các chương trình quốc gia kể trên, cũng có nhiều nghiên cứu
liên quan đến vấn đề biến đổi khí hậu và những ảnh hưởng của nó đối với đời sống
cộng đồng. Trong đó, nhóm tác giả gồm Nguyễn Công Thảo và Phạm Thị Cẩm Vân (Viện
Dân tộc học và Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam) đã tiến hành nghiên cứu “Thích
ứng với biến đổi khí hậu: Nhìn từ góc độ cộng đồng” tại xã Hưng Thạnh, huyện
Tháp Mười, tỉnh Đồng Tháp.
Nghiên cứu nhằm
mục tiêu: Xác định những xu thế thay đổi của thời tiết qua kết quả quan trắc của
các nhà khoa học và cảm nhận của người dân địa phương; Tìm hiểu ảnh hưởng của
quá trình này đến đời sống của người dân; Xem xét các phương thức ứng phó với
biến đổi khí hậu mà người dân tại điểm nghiên cứu đã tạo dựng. Với phương pháp
điều tra hộ gia đình và thảo luận nhóm (gồm 150 phiếu hỏi được thực hiện ngẫu
nhiên tại các hộ gia đình và 30 cuộc thảo luận với đại diện là các nhóm kinh tế
xã hội khác nhau tại địa phương và kết hợp tham vấn 15 chuyên gia đại diện từ cấp
trung ương tới cấp xã), nghiên cứu đã phát hiện ra một số vấn đề chính sau:
- Có sự gian
tăng về lượng mưa và thời gian mưa;
- Thời điểm mùa
mưa đến khó đoán định hơn;
- Những hộ nghèo
chịu ảnh hưởng nhiều nhất của biến đổi thời tiết tiêu cực. Một trong những biện
pháp thích ứng nhất của người dân là di cư tìm việc làm, đặc biệt ở những hộ thiếu
đất sản xuất. Trong khi đó, quá trình di cư ở các hộ khá giả thường vì mục đích
tìm môi trường giáo dục tốt hơn. Điều đáng quan tâm là quá trình di cư chủ yếu
mang tính tự phát, thông qua các mạng lưới xã hội, quan hệ gia đình, láng giềng;
- Nghiên cứu
cũng ghi nhận người dân đã và đang nhận được sự hỗ trợ từ chính quyền trong việc
giảm thiểu tác hại của diễn biến thời tiết tiêu cực. Tuy nhiên do hạn chế về
nguồn lực, những hỗ trợ này chỉ mang tính ngắn hạn và bị động./.
Theo Tạp chí Nghiên cứu Địa lý Nhân văn số 01/2013