Ông Trương Quốc Cường, Cục trưởng Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) cho biết, Việt Nam được đánh giá là quốc gia có tiềm năng lớn về cây dược liệu trong khu vực Đông Nam Á.

Việt Nam có hơn 12.000 loài thực vật, trong đó có gần 4.000 loài có công dụng làm thuốc. Đặc biệt, có nhiều loài dược liệu được xếp vào hàng quý và hiếm trên thế giới.

Với nhu cầu dược liệu hiện nay, mỗi năm ở nước ta cần khoảng 60.000 tấn, nhưng nguồn nguyên liệu trong nước mới chỉ cung cấp được cho thị trường khoảng 15.600 tấn. Phần còn lại phải nhập khẩu từ các quốc gia và vùng lãnh thổ như Trung Quốc, Đài Loan, Singapore…

Nguyên nhân được chỉ ra là do tình trạng nuôi trồng và khai thác dược liệu ở nước ta còn tự phát, quy mô nhỏ, dẫn đến sản lượng dược liệu không ổn định, giá cả biến động.

Bên cạnh đó, tình trạng khai thác dược liệu quá mức mà không đi đôi với việc tái tạo, bảo tồn đã dẫn đến số lượng loài cây dược liệu có khả năng khai thác tự nhiên còn rất ít (trên cả nước hiện chỉ còn khoảng 206 loài dược liệu có giá trị có thể khai thác tự nhiên), nhiều loài cây dược liệu quý hiếm trong nước đang đứng trước nguy cơ cạn kiệt.

Ngoài ra, dược liệu không được sản xuất theo quy trình, quy hoạch cụ thể (trồng lẫn với vùng trồng lúa và hoa màu, kỹ thuật trồng và chăm sóc chủ yếu theo kinh nghiệm, việc sử dụng giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực phẩm, nguồn nước tưới… còn tuỳ tiện, thu hái dược liệu không tuân thủ theo mùa, vụ và tuổi của cây) làm ảnh hưởng tới chất lượng dược liệu, từ đó làm ảnh hưởng đến chất lượng thuốc sản xuất từ dược liệu.

Để khắc phục thực trạng trên, Hội nghị xúc tiến đầu tư ứng dụng khoa học công nghệ phát triển sản xuất thuốc dược liệu vừa được tổ chức tại tỉnh Quảng Ninh - địa phương đã xây dựng được nhiều mô hình trồng cây dược liệu - để hình thành những vùng dược liệu quy mô lớn, đồng thời đã sản xuất và đưa ra thị trường khá nhiều sản phẩm thuốc từ dược liệu.

Hội nghị nhằm thảo luận, đề xuất chính sách phát triển dược liệu bền vững, tạo bước đột phá mới góp phần đẩy nhanh mục tiêu chuyển đổi mô hình tăng trưởng của tỉnh Quảng Ninh từ “nâu” sang “xanh”, từ đó, đưa ra giải pháp, định hướng cho ngành trồng trọt, chế biến, sản xuất và phát triển dược liệu tại địa phương có điều kiện tự nhiên đặc biệt thuận lợi cho nuôi trồng và phát triển dược liệu như Quảng Ninh.

Theo ông Trương Quốc Cường, hướng đi đúng đắn và phù hợp nhất của ngành dược nước ta chính là dựa vào lợi thế sẵn có từ nguồn cây thuốc dược liệu trong nước để phát triển: “Đây sẽ là con đường nhanh chóng và thuận lợi nhất đưa ngành Dược Việt Nam đón đầu trong hội nhập quốc tế. Thuốc nam mới chính là nguồn nguyên liệu của nền công nghiệp tân dược trong tương lai”.

Theo Chiến lược quốc gia phát triển ngành Dược Việt Nam giai đoạn đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030, một trong những quan điểm phát triển ngành Dược được đề cập tới là phát huy thế mạnh, tiềm năng của Việt Nam để phát triển sản xuất thuốc từ liệu.

Chiến lược đề ra mục tiêu đến năm 2020 phấn đấu sản xuất được 20% nhu cầu nguyên liệu cho sản xuất thuốc trong nước, thuốc sản xuất trong nước chiếm 80% tổng giá trị thuốc tiêu thụ trong năm, trong đó thuốc từ dược liệu chiếm 30%.