Kết nối nhà khoa học và công chúng
Các nhà khoa học đang nghiên cứu những gì? Những công trình khoa học có tính ứng dụng của họ mang ý nghĩa như thế nào, có thể tác động gì tới đời sống? Chúng đòi hỏi các nhà nghiên cứu phải nỗ lực và kiên trì ra sao? Qua các buổi nói chuyện được Tia Sáng tổ chức trong đó các nhà khoa học trực tiếp làm diễn giả, công chúng sẽ hiểu hơn về công việc của họ.
TS Trần Đình Phong diễn giải về lá nhân tạo. Ảnh:
Thanh Nhàn
Tại buổi nói chuyện ngày
16/7, diễn giả TS Trần Đình Phong trình bày và về vai trò và quá trình chế tạo
lá nhân tạo (artificial leaf) và cùng thảo luận với đông đảo người tham gia
trong không khí sôi nổi và cởi mở.
Trong bối cảnh nhu cầu
năng lượng gia tăng mạnh, các nguồn năng lượng hóa thạch ngày càng khó khai
thác và khan hiếm, các nhà khoa học, tập đoàn lớn và chính phủ nhiều nước rất
chú trọng yêu cầu cải tiến công nghệ để khai thác các nguồn năng lượng tái tạo
được trong tự nhiên. Trong đó, lá nhân tạo, một giải pháp tuyệt vời trong chuyển
hóa và sử dụng năng lượng mặt trời đã mở ra một nấc thang mới trong nghiên cứu
phát triển các vật liệu, thiết bị tiên tiến dựa trên các quá trình tổng hợp
quang hóa tự nhiên của lá cây xanh.
Tại buổi nói chuyện, TS Phong
nhận được nhiều câu hỏi của người tham dự về những khó khăn, thuận lợi và cơ chế
hợp tác quốc tế khi tiến hành nghiên cứu này trong bối cảnh Việt Nam còn thiếu
thốn rất nhiều điều kiện cơ sở vật chất, tài chính cho các nhà khoa học theo đuổi
những hướng nghiên cứu dài hơi về vật liệu tiên tiến. TS Phong chia sẻ, khi xây
dựng nhóm nghiên cứu về lá nhân tạo này ở Việt Nam, anh và nhóm nghiên cứu có
được tinh thần say mê nghiên cứu, nhiệt huyết của nhiều bạn trẻ tham gia nhưng
cũng gặp khó khăn về tài chính. Trong nhiều trường hợp, nhóm nghiên cứu của anh
rất thiếu kinh phí để gửi các kết quả nghiên cứu đi các phòng thí nghiệm trên
thế giới để kiểm tra.
Nhiều nhà khoa học có nhiều
năm kinh nghiệm nghiên cứu trong và ngoài nước đến tham dự buổi nói chuyện đã rất
hoan nghênh ý tưởng tổ chức các buổi giao lưu giữa nhà khoa học với công chúng.
GS.TSKH Trần Xuân Hoài và TS. Nguyễn Trọng Tĩnh, Viện Vật lý ứng dụng và thiết
bị khoa học kỳ vọng Tia Sáng tổ chức nhiều buổi nói chuyện khoa học trước công
chúng hơn nữa để tăng cường tương tác giữa giới học thuật và công chúng yêu
khoa học.
Nghiên cứu về lá nhân tạo
đã mang đến cho TS Phong và các cộng sự một số công bố quốc tế, trong đó có
công bố trên Nature Materials về molybden sulfide vô định hình, một vật
liệu rẻ tiền và dễ chế tạo có thể thay thế xúc tác bạch kim trong phản ứng điều
chế Hydro – nhiên liệu sạch dùng trong pin nhiên liệu. Việc theo đuổi hướng
nghiên cứu này còn giúp anh có cơ hội dẫn dắt và truyền niềm cảm hứng làm khoa
học cho một nhóm không nhỏ các nghiên cứu sinh và sinh viên đam mê khoa học.
Đây cũng có thể coi là một sự đóng góp không kém phần quan trọng cho tương lai
khoa học đất nước.