Chanh leo (Passiflora edulis Sims) là loại cây ăn quả có giá trị kinh tế cao, xuất xứ từ Nam Mỹ và hiện đã được trồng phổ biến ở các vùng nhiệt đới và á nhiệt đới. Tại Việt Nam, cả hai dạng chanh leo quả tím (P. edulis f. edulis) và quả vàng (P. edulis f. flavicarpa Deg.) cũng như dạng lai giữa chúng hiện đang được phát triển sản xuất tại nhiều địa phương như các tỉnh Tây Bắc, Nghệ An và Tây Nguyên. Ngoài giá trị sử dụng là cây ăn trái (ăn tươi hoặc chế biến nước quả), quả và lá chanh leo chứa một số hợp chất tự nhiên có lợi cho sức khỏe, do đó còn được sử dụng làm nguyên liệu sản xuất các sản phẩm chăm sóc sức khỏe.

Hình minh họa (Internet)

Thành tựu của công nghệ giải trình tự gen đã tạo nguồn dữ liệu phong phú và giá trị cho các phân tích tin sinh học nhằm phát triển chỉ thị phân tử phục vụ nghiên cứu di truyền và chọn tạo giống ở các loài cây trồng, trong đó có cây chanh leo (Passiflora edulis Sims). Trong nghiên cứu này, dựa trên dữ liệu trình tự họ gen kháng NBS-LRR đã được xác định từ hệ gen chanh leo, phân tích in-silico lựa chọn và thiết kế chỉ thị SSR đặc hiệu cho các locus microsatellite tiềm năng cũng như phân tích thực nghiệm kiểm chứng tính đa hình của các chỉ thị SSR đã được triển khai. Tổng số 497 locus microsatellite đã được xác định từ trình tự 161 gen NBS-LRR, từ đó 383 chỉ thị SSR đặc hiệu họ gen NBS-LRR được thiết kế cho chanh leo. Qua sàng lọc thực nghiệm 46 chỉ thị SSR đặc hiệu cho 35 gen NBS-LRR tiềm năng có biểu hiện gen liên quan đến các stress sinh học và phi sinh học đã xác định được 25 chỉ thị tạo băng alen ổn định và đa hình giữa các mẫu giống chanh leo khi phân tích PCR-PAGE. Các chỉ thị SSR đặc hiệu gen kháng NBS-LRR mới này là công cụ bổ sung cho các nghiên cứu đánh giá nguồn gen, lập bản đồ di truyền và chọn tạo giống chanh leo kháng bệnh bằng chỉ thị phân tử.