Cây sen là loại cây thủy sinh được con người trồng và sử dụng từ rất lâu đời trên thế giới và Việt Nam. Tại Việt Nam, sen được trồng phổ biến ở nhiều làng quê trong các ao, hồ, đồng ruộng, thậm chí có thể sinh trưởng, phát triển tốt ngay cả trong điều kiện đất trũng, nước ngập sâu mà các cây trồng khác không thể tồn tại được. Cây sen có nhiều giá trị quan trọng và được sử dụng vào nhiều lĩnh vực khác nhau trong cuộc sống của con người như làm cảnh, làm thực phẩm và làm thuốc (Dhanarasu & Hazimi, 2013; Trần Việt Hưng & Phan Đức Bình, 2004). Điều đặc biệt là tất cả các bộ phận của cây sen đều có giá trị sử dụng (Nguyen Quoc Vong & Hicks, 2001). Ngoài giá trị kinh tế cây sen còn mang giá trị tinh thần.

Hoa sen là quốc hoa của Việt Nam. Hoa sen không chỉ là cảm hứng cho thi ca, nghệ thuật, với ý nghĩa cho sự thanh tịnh và cao quý, hoa sen còn là một phần trong tín ngưỡng của người Việt. Nhắc đến sen, không thể không nhắc đến trà sen, thứ lưu giữ hương hoa sen ngay khi không phải mùa hoa nở và trở thành nét văn hoá thanh nhã không đâu có được. Xưa và nay, cổ truyền hay hiện đại, dù thế nào sen vẫn luôn có chỗ đứng trong đời sống văn hoá của người Việt, bởi trong sen có bản chất của con người Việt Nam.

Người yêu sen ngày càng có tham vọng lớn, họ muốn đưa cả đầm sen vào nhà, họ muốn được ngắm sen mọi lúc mọi nơi, trong phòng khách, trong phòng làm việc, nơi cửa sổ hay bất kỳ một không gian nào. Với những mong muốn của người tiêu dùng các nhà chọn giống trên thế giới đã nghiên cứu và chọn tạo ra được những giống sen mini có thể trồng trong chậu vại thậm chí trong cái bát, cái cốc nhỏ với màu sắc hoa vô cùng phong phú. Đánh giá đa dạng di truyền, đặc điểm hình thái của nguồn vật liệu sen mini nhập nội nhằm chọn ra những mẫu giống sen mini phù hợp với tiêu chí chơi sen cảnh để bàn.

Ba mươi mẫu giống sen mini (kí hiệu S1-S30) thu thập tại Hà Nội, Hưng Yên và Đồng Tháp được bố trí thí nghiệm theo kiểu khảo sát tập đoàn, không nhắc lại, thời gian nghiên cứu được thực hiện trong năm 2022 tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam.

Thông qua đánh giá đặc điểm hình thái, kết quả nghiên cứu cho thấy nhiều tính trạng biểu hiện sự đa dạng như: màu sắc lá non, gai trên lá, gai trên cuống lá, màu sắc nụ, màu sắc hoa… Kết quả chọn được hai mẫu giống có kích thước cây, lá và hoa rất nhỏ có thể xếp vào loại siêu mini dùng để trồng trong chậu nhỏ để bàn (S28 và S12).

Kết quả phân tích đa dạng di truyền dựa trên 17 tính trạng hình thái cho thấy: 30 mẫu giống trong tập đoàn sen mini là khác biệt khá rõ ràng. Hệ số tương đồng di truyền của 30 mẫu giống dao động từ 0,4-1,0. Tập đoàn 30 mẫu giống sen mini được phân thành ba nhóm ở hệ số tương đồng 0,55, khác biệt nhau ở một số tính trạng hình thái đặc trưng.