Mô hình lọc máu tự động của cán bộ khoa học trẻ trường Đại học Bách khoa Hà Nội (Ảnh minh họa, nguồn: Mai Hà)

Đề án được căn cứ trên Quyết định số 579/QĐ-TTg ngày 19/4/2011 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển nhân lực Việt Nam thời kỳ 2011-2020 và căn cứ Quyết định số 418/QĐ-TTg ngày 11/ 4/2012 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển khoa học và công nghệ giai đoạn 2011-2020.

Đề án đặt mục tiêu đến năm 2020 sẽ đào tạo và thu hút được 130 nhà khoa học đầu đàn trong các lĩnh vực và KH&CN, trong đó có 20 nhà khoa học đầu ngành đạt trình độ quốc tế; 20 tổng công trình sư, 1.000 kỹ sư trưởng; đào tạo, bồi dưỡng, tổ chức sát hạch được 10.000 kỹ sư đạt chuẩn quốc tế.

Ngoài ra, Đề án còn đặt mục tiêu hình thành 25 viện nghiên cứu tiên tiến, trung tâm nghiên cứu xuất sắc theo chuẩn mực quốc tế trong một số lĩnh vực khoa học và công nghệ ưu tiên do các nhà khoa học đầu ngành là người Việt Nam ở trong nước hoặc nước ngoài giữ vị trí lãnh đạo khoa học.

Theo đó lộ trình thực hiện mỗi năm sẽ đào tạo 300 cán bộ KH&CN trình độ tiến sỹ trong 4 lĩnh vực công nghệ ưu tiên; tuyển chọn và cử 120 tiến sỹ tham gia chương trình nghiên cứu sau tiến sỹ ở trong và ngoài nước; Hàng năm lựa chọn và cấp kinh phí cho 150 nhà khoa học trẻ chủ trì thực hiện các nhiệm vụ khoa học và công nghệ tiềm năng trong các chương trình KH&CN trọng điểm cấp Nhà nước và các chương trình quốc gia khác; Tổ chức tuyển chọn, bồi dưỡng và sát hạch 10.000 kỹ sư đạt tiêu chuẩn quốc tế để đội ngũ này có đủ năng lực tham gia quản lý, điều hành dây chuyền sản xuất công nghệ cao trong các ngành, lĩnh vực ưu tiên phát triển của đất nước.

Để thực hiện mục tiêu trên, các nhiệm vụ, giải pháp của Đề án được thiết kế tập trung vào việc sử dụng và tạo mọi điều kiện tối đa để các nhà khoa học đầu ngành, đầu đàn, tổng công trình sư và kỹ sư trưởng phát huy năng lực sáng tạo; chú trọng tới việc đào tạo các lực lượng kế cận, tạo nguồn phát triển; tận dụng cơ hội hội nhập quốc tế để thu hút đội ngũ nhân lực khoa học và công nghệ trình độ cao ở nước ngoài về tham gia nghiên cứu và đào tạo ở Việt Nam.

Theo báo cáo của Bộ Khoa học công nghệ, hiện nay, số nhân lực KH&CN Việt Nam ước tính là 60.500 người, trong đó tiến sỹ là 5.293 người, thạc sỹ là 11.081 người, tốt nghiệp đại học là 28.689 người, trình độ khác là 15.480 người.

Tuy nhiên, khảo sát thực tế cho thấy, hiện nay cách hiểu về nhân lực KH&CN trình độ cao ở nước ta rất khác nhau. Có Bộ, ngành, địa phương cho rằng nhân lực KH&CN trình độ cao là đối tượng có trình độ từ tiến sĩ trở lên, nhưng cũng có không ít Bộ, ngành, địa phương lại cho rằng nhân lực KH&CN trình độ cao là những đối tượng có trình độ từ thạc sĩ, thậm chí từ đại học trở lên.

Trên thế giới, nhân lực KH&CN trình độ cao thường được gắn với bằng cấp, thông thường từ tiến sỹ trở lên. Tuy nhiên, trong chính sách đãi ngộ nhân lực KH&CN trình độ cao, các nước thường phân biệt nhân lực KH&CN trình độ cao thành các cấp khác nhau và tập trung vào một số nhóm đối tượng đặc biệt.