Nông, thủy sản vướng nhiều rào cản TBT

Thống kê của Vụ Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho thấy, những rào cản kỹ thuật trong thương mại đối với hàng XK của Việt Nam tập trung chủ yếu trong nhóm hàng nông, lâm, thủy sản. Điển hình như đối với mặt hàng rau quả, trong năm 2012- 2013 đã có 6 lô hàng trái cây của Việt Nam (5 lô thanh long, 1 lô chôm chôm) bị từ chối NK do có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật- các hoạt chất Hoa Kỳ chưa thiết lập mức dư lượng tối đa cho phép. Đối với thị trường EU, thời gian qua cũng phát hiện nhiều lô hàng trái cây XK không phù hợp quy định của EU. Hiện tại, EU đang tăng tần suất kiểm tra một số mặt hàng rau, củ và rau gia vị của Việt Nam lên 20%. Điều này sẽ gây khó khăn cho các hoạt động XK, ngoài ra, EU cũng đang xem xét áp dụng kiểm tra theo tần xuất 20% đối với thanh long của Việt Nam...

Tương tự đối với mặt hàng thủy sản, các thị trường NK chính như Hoa Kỳ, EU, Liên minh Hải quan, Nhật Bản, Braxin, Mexico đều đưa ra các hàng rào kỹ thuật nghiêm ngặt đối với mặt hàng này. Điển hình như Luật nông nghiệp 2014 của Hoa Kỳ, Các tiêu chuẩn về dư lượng các chất cấm và các chất hạn chế sử dụng trong thủy sản của EU. Ngoài ra, Liên bang Nga nói riêng và Liên minh Hải quan nói chung có các tiêu chuẩn, quy chuẩn và quy định về an toàn thực phẩm chưa hài hòa với thông lệ quốc tế gây khó khăn trong việc XK thủy sản của Việt Nam sang các thị trường này…

Cần sự liên kết giữa các DN

Theo bà Lê Hồng Minh- nguyên Thứ trưởng Bộ Thủy sản, có rất nhiều tiêu chuẩn khác nhau từ các nước và các khu vực mà các DN buộc phải đáp ứng dù gặp nhiều khó khăn, trong đó EU là cao nhất, một số nước công nhận các tiêu chuẩn của các tổ chức độc lập và các tiêu chuẩn này còn cao hơn các tiêu chuẩn do Chính phủ đưa ra.

Để vượt qua những rào cản này, cần sự liên kết cộng đồng DN. Tuy nhiên hiện các DN thường cạnh tranh là chính, chỉ có số ít các DN lớn tổ chức sản xuất, liên kết với các cơ sở sản xuất thức ăn đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế, số còn lại là DN nhỏ không thể làm được và họ luôn gặp nhiều rủi ro về rào cản thương mại.

“Cái khó hiện nay là DN nhỏ vừa không có khả năng đáp ứng. Do vậy, cần sự hợp tác giữa các Chính phủ, các tổ chức XK và NK, hợp tác trong cộng đồng DN là rất quan trọng” – bà Minh nhấn mạnh.

 “Các DN đa phần thiếu kiến thức và thiếu quan tâm về TBT. Đơn cử tại  Tây Ninh, năm 2013, văn phòng TBT gửi đi 300 phiếu thu thập ý kiến, kiến nghị đề xuất của DN cho việc thực thi TBT tại Tây Ninh nhưng chỉ có 18 DN gửi lại phiếu, trước đó cũng chỉ có 30% được mời đến dự triển khai về hội nhập và TBT” - ông Phạm Văn Quan- Phó giám đốc Sở Công Thương Tây Ninh cho biết. Theo ông Quan, các nội dung thực thi TBT rất đa dạng và phức tạp, không dễ nắm bắt, tổ chức triển khai thực hiện đối với bộ máy chính quyền các cấp. Bên cạnh đó, trình độ nhận thức của cán bộ, công chức kể cả lãnh đạo chưa đáp ứng kịp yêu cầu nên quyết định, chỉ đạo triển khai thực hiện thiếu quyết liệt và thiếu bố trí nguồn lực cần thiết.

Theo Cục XNK (Bộ Công Thương), để thúc đẩy XK, Việt Nam cần có giải pháp vượt qua những thách thức về rào cản. Cụ thể, các cơ quan chức năng phải tăng cường thông tin, phổ biến pháp luật, chính sách thương mại XNK để DN kịp thời nắm bắt, chủ động trong tổ chức sản xuất, kinh doanh XK. Phía DN cần chủ động đầu tư, đổi mới công nghệ, nâng cao sức cạnh tranh của DN và hàng hóa XK, đồng thời triển khai áp dụng các hệ thống quản lý tiêu chuẩn kỹ thuật, chất lượng nhằm đảm bảo đáp ứng các yêu cầu về sức khỏe, môi trường.

“TBT là một loại hàng rào phi thuế quan liên quan đến các biện pháp mang tính kỹ thuật nhằm đảm bảo cung cấp cho thị trường những sản phẩm hàng hóa có chất lượng cao đáp ứng yêu cầu của người tiêu dùng. Các hình thức rào cản bao gồm các tiêu chuẩn, quy định kỹ thuật, an toàn và vệ sinh thực phẩm, các yêu cầu về nhãn mác bao bì và các quy định về môi trường”.