Con số tử vong hàng năm do các bệnh liên quan đến Amiăng đạt ngưỡng 107.000 người. Ảnh: Vietnamplus

Con số tử vong đáng kinh ngạc do Amiăng gây ra

Tại Hội nghị thường niên 2018 "Mạng lưới dừng sử dụng Amiăng Đông Nam Á", các chuyên gia cho biết, theo ước tính của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) năm 2004, con số tử vong hàng năm do các bệnh liên quan đến Amiăng đạt ngưỡng 107.000 người. Theo nghiên cứu Gánh nặng Toàn cầu về Bệnh tật năm 2017 thì tới năm 2016 gáng nặng toàn cầu về tử vong do Amiăng là hơn 222.000 người. Châu Âu và Mỹ hiện phải chịu phần lớn gánh nặng các bệnh liên quan tới Amiăng toàn cầu do hậu quả của việc sử dụng quá nhiều Amiăng trong các thập kỉ trước.

Con số ước tính ở châu Á cũng ở mức báo động. Đặc biệt, con số này đang tăng lên do các bệnh liên quan tới Amiăng năm 2016 là 2.000 người ở Việt Nam; 1.556 người ở Thái Lan; 984 người ở Indonesia; 4.048 người ở Úc và 20.940 người ở Trung Quốc. 

Tại Việt Nam có đến gần 80% lượng Amiăng nhập khẩu được sử dụng để sản xuất tấm lợp Fibro-ximăng (còn gọi là tấm lợp A-C). Ngoài ra, Amiăng có mặt ở một số vật liệu/sản phẩm khác như: Cách nhiệt, cách điện, chống cháy, má phanh, tấm trần cách nhiệt, các sản phẩm của hệ thống bảo ôn.

Các chuyên gia cũng cho biết, WHO đã có khuyến cáo về việc phòng chống tác hại của Amiăng rằng: "Cách tốt nhất để phòng chống các bệnh do Amiăng gây ra là không sử dụng tất cả các loại sản phẩm có chứa Amiăng".

Tại sao tấm lợp không Amiăng chưa phát huy tại thị trường trong nước?

TS. Đỗ Quốc Quang - nguyên Viện phó Viện Công nghệ, Bộ Công Thương cho biết, việc nghiên cứu tấm lợp không chứa Amiăng bắt đầu từ những năm 2003 - 2005, đến năm 2007 được ứng dụng sản xuất đại trà. Tấm lợp này được các nhà khoa học khẳng định an toàn với môi trường và sức khỏe con người. 

Thế nhưng tính đến thời điểm hiện tại, rất đáng tiếc chỉ có 2 doanh nghiệp Việt Nam sản xuất. Hơn nữa, 2 doanh nghiệp này sản xuất tấm lợp không Amiăng là để xuất khẩu sang thị trường các nước Hàn Quốc, Ấn Độ và một số nước châu Phi... còn đối với thị trường trong nước vẫn đang là một dấu hỏi lớn? 

TS. Đỗ Quốc Quang cho biết thêm, việc tấm lợp không Amiăng chưa phát huy tại thị trường trong nước, trước tiên là do tình hình thị trường, cũng như áp lực về giá. Bình quân, mỗi tấm lợp không chứa Amiăng có giá cao hơn tấm lợp chứa Amiăng từ 20% - 30%. Thực tế, hầu như các tấm lợp chứa Amiăng đều được đẩy lên vùng sâu, vùng xa, nhận thức của bà con còn chưa đầy đủ, cộng thêm tâm lý "ham rẻ", bởi vậy tấm lợp không Amiăng mới xa lạ ngay tại thị trường trong nước.

TS. Đỗ Quốc Quang trả lời phỏng vấn báo chí về lí do tại sao tấm lợp không Amiăng chưa phát huy thị trường trong nước. Ảnh: Ngọc Xen

TS. Hoàng Xuân Lương - nguyên Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Dân tộc; Giám đốc trung tâm nghiên cứu quyền con người vùng dân tộc, miền núi dẫn chứng thêm: "Hơn 95% tấm lợp Amiăng sử dụng ở vùng dân tộc, miền núi, nơi tập trung đồng bào các dân tộc thiểu số, họ không hề biết rằng sản phẩm tấm lợp chứa Amiăng và hàng triệu tấm lợp mấy chục năm qua đang gãy nát, trôi nổi trên các khe suối... ảnh hưởng sự sống do chất thải từ tấm lợp Amiăng gây ra".

Ngày 01/01/2018, Thủ tướng Chính phủ đã ký Nghị quyết số 01/NQ-CP về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2018, trong đó giao Bộ Xây dựng “Xây dựng lộ trình dừng sử dụng Amiăng trắng để chấm dứt sản xuất tấm lợp Amiăng từ năm 2023”. 

Ông Phan Văn Hùng - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc khẳng định, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước về công tác dân tộc, thời gian qua Ủy ban Dân tộc đã có kế hoạch tuyên truyền, vận động để đồng bào dân tộc thiểu số hiểu rõ những tác hại của việc sử dụng Amiăng và xây dựng kế hoạch thực hiện Đề án dừng sử dụng Amiăng chậm nhất là năm 2023. Đây là vấn đề quan trọng, cần thiết cần được trao đổi thảo luận, đưa ra những kiến nghị, sáng kiến để bảo vệ sức khỏe của con người.

Hi vọng trong thời gian sắp tới, với sự vào cuộc quyết liệt của các đơn vị có liên quan, tấm lợp không Amiăng sẽ phát huy và đem lại hiệu quả không chỉ đối với thị trường nước ngoài, mà sẽ phát triển ngay trên sân nhà!