Bà Ngô Thị Ngọc Hà: "Tiêu chuẩn quốc gia nhóm sản phẩm nước giải khát phiên bản năm 2019 giúp phân biệt rõ các đối tượng áp dụng giúp doanh nghiệp yên tâm hơn trong việc áp dụng tiêu chuẩn".

Để thông tin rõ hơn về vấn đề này, PV Chất lượng Việt Nam Online đã có cuộc trao đổi với bà Ngô Thị Ngọc Hà – Phó Viện trưởng Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam (Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng) xung quanh một số vấn đề về tiêu chuẩn, quy chuẩn nước giải khát hiện nay.

Thưa bà, trên thị trường có rất nhiều loại đồ uống không cồn đóng chai, việc kiểm soát chất lượng các loại đồ uống này như thế nào và liệu có thể sử dụng chung 1 tiêu chuẩn hay không?

Bà Ngô Thị Ngọc Hà: Hiện nay, trên thị trường có hàng trăm loại đồ uống không cồn, bao gồm nước uống đóng chai; nước khoáng thiên nhiên; nước trái cây; đồ uống từ ngũ cốc, đậu đỗ; đồ uống từ sản phẩm sữa và nước giải khát, bao gồm đồ uống hương liệu, kể cả nước uống tăng lực, nước uống thể thao, nước uống điện giải và các đồ uống đặc biệt khác, nước giải khát có chứa cà phê, nước giải khát có chứa chè, đồ uống thảo mộc, nước giải khát có chứa nước trái cây...

Các nhóm nước uống nêu trên có thành phần nguyên liệu khác nhau, đặc trưng và tính chất của sản phẩm khác nhau, do đó dẫn đến những đặc thù về chất lượng và an toàn thực phẩm khác nhau. Vì vậy, việc quy định các chỉ tiêu kỹ thuật của hầu hết sản phẩm đồ uống không cồn vào một tiêu chuẩn là không hợp lý.

Trên thế giới, hiện nay cũng không có quốc gia nào xây dựng tiêu chuẩn chung cho nhóm đồ uống không cồn. Ví dụ: Australia và New Zealand có tiêu chuẩn riêng cho nước giải khát như nước uống tăng lực, nước uống thể thao, nước uống điện giải; Trung Quốc có tiêu chuẩn riêng cho nước uống đóng chai, nước khoáng thiên nhiên, nước quả, và các loại nước giải khát như nước uống tăng lực, nước uống thể thao, nước uống điện giải, nước uống chứa nước quả, nước uống chứa chè, nước uống chứa cà phê...

Hiện Việt Nam đã có những quy định kỹ thuật nào về đồ uống không cồn?

Bà Ngô Thị Ngọc Hà: Trong hệ thống quy chuẩn kỹ thuật quốc gia của Việt Nam hiện cũng chỉ có QCVN 6-2:2010/BYT Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với các sản phẩm đồ uống không cồn, quy định các chỉ tiêu an toàn thực phẩm (kim loại nặng; độc tố vi nấm; dư lượng thuốc bảo vệ thực vật; vi sinh vật) và các yêu cầu quản lý đối với đồ uống không cồn, bao gồm nước rau quả, nectar rau quả và đồ uống pha chế sẵn không cồn (nước giải khát). Như vậy, QCVN 6-2:2010/BYT chỉ quy định các nội dung về an toàn thực phẩm, không quy định các chỉ tiêu chất lượng của sản phẩm.

Bên cạnh đó, trong hệ thống tiêu chuẩn quốc gia của Việt Nam hiện nay, một số sản phẩm đồ uống không cồn nêu trên đã có TCVN: nước uống đóng chai [TCVN 6096:2010 (CODEX STAN 227-2001)]; nước khoáng thiên nhiên [TCVN 6213:2010 (CODEX STAN 108-1981, Rev.2-2008)]; nước rau quả [TCVN 7946:2008 (CODEX STAN 247-2005)]; sữa đậu nành (TCVN 12443:2018) ...

Trong khi đó, TCVN 7041:2009 Đồ uống không cồn – Quy định kỹ thuật không áp dụng đối với tất cả các loại sản phẩm đồ uống không cồn mà chỉ áp dụng cho nhóm sản phẩm nước giải khát. Đồng thời, trong TCVN 7041:2009 chưa nêu cụ thể các yêu cầu đối với từng loại sản phẩm trong nhóm nước giải khát như nước uống tăng lực, nước uống thể thao, nước uống điện giải, nước uống chứa nước quả, nước uống chứa chè, nước uống chứa cà phê...

Vì vậy, năm 2019, Ban kỹ thuật tiêu chuẩn quốc gia TCVN/TC/F9 Đồ uống đã đề xuất soát xét TCVN 7041:2009 nhằm cập nhật các quy định, yêu cầu đối với các sản phẩm đồ uống không cồn chưa chưa có tiêu chuẩn riêng để tạo thuận lợi cho hoạt động sản xuất, kinh doanh sản phẩm đồ uống không cồn.

Việc xây dựng tiêu chuẩn quốc gia nhóm sản phẩm nước giải khát phiên bản năm 2019 đã bổ sung kịp thời hệ thống tiêu chuẩn hiện hành, giúp phân biệt rõ các đối tượng áp dụng thuộc nhóm này, tránh gây hiểu nhầm cũng như giúp doanh nghiệp yên tâm hơn trong việc áp dụng tiêu chuẩn trong sản xuất và kinh doanh, phục vụ quản lý nhà nước, đồng thời góp phần bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Vậy Dự thảo TCVN phiên bản cập nhật có những điểm gì đáng chú ý?

Bà Ngô Thị Ngọc Hà: Dự thảo TCVN phiên bản 2019 áp dụng cho một số nhóm sản phẩm nước giải khát có mặt trên thị trường như nước uống tăng lực, nước uống thể thao, nước uống điện giải và các đồ uống đặc biệt khác, nước giải khát có chứa cà phê, nước giải khát có chứa chè, đồ uống thảo mộc, nước giải khát có chứa nước trái cây và các loại đồ uống từ ngũ cốc.

Các sản phẩm này thuộc nhóm thực phẩm 14.1.4 nêu trong Phụ lục 4 của Thông tư số 24/2019/TT-BYT ngày 30 tháng 8 năm 2019 của Bộ trưởng Bộ Y tế về quản lý và sử dụng phụ gia thực phẩm.

Bên cạnh đó, dự thảo TCVN phiên bản 2019 cũng quy định các chỉ tiêu chất lượng như yêu cầu nguyên liệu, yêu cầu cảm quan, yêu cầu lý hóa, yêu cầu về phụ gia thực phẩm, yêu cầu về an toàn thực phẩm (giới hạn về kim loại nặng, giới hạn về vi sinh vật) cũng như cập nhật các phương pháp thử hiện hành, hài hòa với tiêu chuẩn quốc tế, tiêu chuẩn khu vực.

Mặt khác, dự thảo TCVN phiên bản 2019 cũng nêu định nghĩa chi tiết về một số nhóm sản phẩm nước giải khát có mặt trên thị trường như nước uống tăng lực, nước uống thể thao, nước uống điện giải, nước giải khát chứa nước trái cây, nước giải khát có chứa chè... để giúp cho việc ghi nhãn sản phẩm được chính xác. Thực tế cho thấy, trên thị trường có nhiều sản phẩm nước giải khát chứa nước trái cây hoặc chứa một phần dịch chiết từ chè nhưng lại ghi nhãn “nước cam”, “nước chanh dây”, “nước trà xanh”...

Đây là sự không trung thực, gây hiểu lầm cho người tiêu dùng và vi phạm quy định pháp luật về nhãn hàng hóa (Nghị định số 43/2017/NĐ-CP của Chính phủ). Điều này hoàn toàn phù hợp với nguyên tắc đảm bảo quyền lợi và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh hợp pháp đồng thời bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng là nội dung quan trọng được nhấn mạnh trong Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2010.

Xin cảm ơn bà!

Bảo Anh