Xác định được khối lượng của các hạt quark
Một nhóm nghiên cứu của trường Đại học Cornell, Mỹ, vừa tính toán được khối của ba dạng hạt quark nhẹ nhất và khó quan sát nhất, đó là quark trên (u), quark dưới (d) và quark lạ (s).
Các hạt quark, các hạt thành phần
cấu tạo nên proton và neutron, cho tới nay vẫn nổi tiếng vì khó nắm bắt được
trọng lượng của chúng. Nhóm nghiên cứu đã tính toán ra, với một sai số rất nhỏ,
khối lượng của loại hạt quark này.
Khám phá này đã làm giảm độ bất
định của khối lượng quark xuống mức còn vài phần trăm. Các nhà khoa học đã biết
về khối lượng của proton trong gần một thế kỷ nay, nhưng hiểu được về khối
lượng của từng hạt quark bên trong vẫn là một thách thức lớn. Các hạt quark này
được liên kết với nhau bởi một lực mạnh, mạnh tới nỗi mà không thể chia tách và
nghiên cứu chúng. Chúng tồn tại trong một đám mù gồm các hạt quark khác, các
hạt phản quark và gluon, là một dạng hạt khác nữa.
Để xác định khối của những hạt
quark, nhóm nghiên cứu cho biết cần phải hiểu được cặn kẽ lực mạnh này. Họ đã
giải quyết vấn đề này bằng các siêu máy tính lớn, cho phép chúng mô phỏng hành
vi của các hạt quark và gluon bên trong các hạt với vai trò là các proton.
Nhóm nghiên cứu cho biết, quark
có một phạm vi khối lượng rộng đáng ngạc nhiên. Nhẹ nhất là quark trên, nhẹ hơn
một proton 470 lần. Nặng nhất là quark đỉnh (t), nặng gấp 180 lần so với một
proton, hay hầu như nặng bằng toàn bộ một nguyên tử chì.
Nhóm nghiên cứu cho biết, lý do
tại sao lại có những tỉ lệ khác biệt lớn giữa các khối lượng cho tới nay vẫn là
một trong những bí ẩn của vật lý lý thuyết. Trên thực tế, vẫn chưa rõ tại sao
các hạt quark lại có khối lượng. Nhóm nghiên cứu cho biết thêm Máy gia tốc
Large Hadron ở Geneva
được xây dựng để giải quyết câu hỏi này.
Theo kết quả của nhóm nghiên cứu, quark trên nặng xấp
xỉ 2 mega electron von (MeV), là một đơn vị của năng lượng, hạt quark dưới nặng
xấp xỉ 4,8 MeV còn quark lạ nặng khoảng 92 MeV.