Hệ thống báo cháy tự động bằng video là sản phẩm ứng dụng công nghệ không dây và giám sát hình ảnh để tăng cường khả năng báo cháy sớm và thuận lợi trong việc thi công, lắp đặt. Trên thế giới, việc nghiên cứu hệ thống báo cháy bằng video bắt đầu từ cuối năm 1992, mẫu hệ thống có sẵn vào cuối năm 1993. Cho đến nay hệ thống đầu báo cháy video được sử dụng phổ biến trên thế giới, trong đó có cả Việt Nam. Tuy nhiên để đảm bảo đầu báo cháy hoạt động chính xác, hiệu quả thì trong quá trình sản xuất, lắp đặt cần tuân theo tiêu chuẩn quốc gia để đảm bảo đúng các yêu cầu kỹ thuật cơ bản theo quy định.

Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 7568-29: 2023 về Hệ thống báo cháy- Phần 29- Đầu báo cháy video do Bộ Khoa học và Công nghệ công bố hướng dẫn các yêu cầu kỹ thuật, phương pháp thử nghiệm và tính năng đầu báo cháy video (VFD), hoạt động trong quang phổ nhìn thấy được, để sử dụng trong phát hiện cháy tại các công trình. Đầu báo cháy video thiết kế cho dạng công trình cụ thể, đặc biệt (bao gồm các chức năng bổ sung hoặc nâng cao mà tiêu chuẩn này không xác định phương pháp kiểm tra hoặc đánh giá) nằm ngoài phạm vi của tiêu chuẩn này.

Đầu báo cháy bằng video cần đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật cơ bản theo tiêu chuẩn quốc gia. Ảnh minh họa

Để tuân thủ tiêu chuẩn này, VFD phải đáp ứng các yêu cầu kiểm tra bằng trực quan hoặc đánh giá kỹ thuật; Được kiểm tra theo quy định nhằm đáp ứng yêu cầu của các phép thử; Được ghi nhãn kèm theo các tài liệu quy định kiểm tra bằng trực quan.

Đầu báo cháy video phải phát hiện được các kiểu đám cháy với các hiện tượng quy định như loại A thì hiện tượng cháy là khói; Loại B hiện tượng cháy là ngọn lửa; Loại AB hiện tượng cháy là khói và lửa. Lưu ý, VFD loại AB có thể phát hiện ngọn lửa phát ra từ đám cháy thử nghiệm loại A và cũng có thể phát hiện khói từ đám cháy thử nghiệm loại B. VFD có thể có hai loại (A và B) nếu các thuật toán phát hiện ngọn lửa và phát hiện khói trong VFD có thể được kích hoạt /giám sát riêng biệt.

Yêu cầu về báo động giả thì tiêu chuẩn cũng hướng dẫn VFD phải miễn nhiễm với các hiện tượng có thể gây ra báo động giả. Các thử nghiệm tùy chọn được thực hiện khi nhà sản xuất công bố thiết bị không bị ảnh hưởng bởi nội dung thử nghiệm. Trong phạm vi phát hiện nhà sản xuất phải công bố phạm vi mà VFD sẽ phát hiện cháy trong tài liệu kỹ thuật.

Ống kính cho VFD sử dụng ống kính có thể thay đổi tiêu cự. Sự thay đổi tiêu cự của ống kính có thể gây ra lỗi. Việc giám sát ống kính cũng cần quan tâm do bụi bẩn bám vào ống kính sẽ gây ra tín hiệu báo lỗi, ngăn cản VFD phát hiện đám cháy. Ống kính bị che khuất hoàn toàn ngăn cản sự phát hiện cháy trong trường nhìn (FOV) đang hoạt động sẽ gây ra tín hiệu báo lỗi.

Về báo động đơn lẻ, trường hợp VFD không hiển thị hình ảnh của FOV cho người dùng, thì mỗi đầu báo cháy video phải có một đèn báo màu đỏ để xác định trạng thái có báo động cháy, cho đến khi điều kiện báo động được thiết lập lại. Trong trường hợp các thông báo khác của VFD có thể nhìn trực quan (ví dụ đèn báo nguồn), chúng phải phân biệt rõ ràng với đèn báo động cháy.

Trường hợp đèn báo được gắn trên VFD, đèn báo phải được nhìn thấy từ khoảng cách 6m ở cường độ ánh sáng xung quanh đạt 500 lux ở một góc 5° từ trục của VFD theo bất kỳ hướng nào, và 45° từ trục của VFD theo ít nhất một hướng.

Kết nối các thiết bị ngoại vi của VFD có thể cung cấp kết nối với các thiết bị ngoại vi (báo động từ xa, rơle điều khiển, v.v.), nhưng lỗi đứt mạch hoặc ngắn mạch của các kết nối này phải không ảnh hưởng trạng thái thường trực của VFD.

Đối với camera có thể tháo rời, phải có chức năng phát hiện camera bị ngắt kết nối, để đưa ra tín hiệu báo lỗi. Kết nối của nhiều hơn một VFD với trung tâm hiển thị và báo cháy (FDCIE). Trường hợp VFD được kết nối với nhau và chia sẻ đường truyền đến FDCIE; kết nối sao cho tín hiệu báo động của một VFD không tạo ra tín hiệu báo động của các VFD khác.

Trường hợp nhiều hơn một VFD chia sẻ đường truyền đến FDCIE, các kết nối bảo đảm một tín hiệu báo động của VFD không ảnh hưởng tín hiệu báo động từ bất kỳ VFD nào khác. Các nhà sản xuất không thể thay đổi cài đặt của nhà sản xuất ngoại trừ bằng các phương tiện đặc biệt (ví dụ: sử dụng mã hoặc công cụ đặc biệt) hoặc bằng cách tháo niêm phong.

Nếu có điều khoản điều chỉnh tại nơi lắp đặt VFD thì đối với tất cả các cài đặt mà nhà sản xuất công bố tuân thủ, VFD phải tuân thủ các yêu cầu của tiêu chuẩn này và truy cập vào các công cụ điều chỉnh chỉ có thể bằng cách sử dụng mã hoặc công cụ đặc biệt hoặc bằng cách loại bỏ phát hiện hoặc tháo VFD khỏi đế của nó.

Bất kỳ thiết lập hoặc cài đặt nào mà nhà sản xuất không yêu cầu tuân thủ tiêu chuẩn này chỉ có thể truy cập bằng cách sử dụng mã hoặc công cụ đặc biệt và nó sẽ được đánh dấu rõ ràng trên VFD hoặc trong tài liệu liên quan rằng nếu các cài đặt này được sử dụng, VFD không tuân thủ tiêu chuẩn này.

Điều chỉnh có thể được thực hiện tại VFD hoặc tại FDCIE nhà sản xuất VFD phải công bố cấp bảo vệ IP trong tài liệu kỹ thuật để bảo vệ tác động từ môi trường theo TCVN 4255 (IEC 60529). Trong trường hợp VFD cấu thành từ nhiều hơn một bộ phận (ví dụ: cảm biến và bộ điều khiển riêng biệt), một số bộ phận của đầu báo không được thiết kế để lắp đặt trong môi trường khắc nghiệt (quy định tại TCVN 4255) không cần phải được đánh giá. Trong trường hợp này, tài liệu của nhà sản xuất phải công bố cấp bảo vệ IP của từng bộ phận.

Cường độ của ánh sáng xung quanh VFD sẽ hoạt động trong phạm vi 15 lux đến 10.000 lux. Lưu ý khi thiết lập, mức độ ánh sáng có thể cần phải được đảm bảo bằng cách chiếu sáng nhân tạo hoặc che nắng nếu có thể.

Yêu cầu về nhiệt độ hoạt động nhà sản xuất phải công bố trong tài liệu kỹ thuật nhiệt độ hoạt động của VFD, được quy định cụ thể: Đối với khu vực trong nhà ở điều kiện thường thì nhiệt độ ở O độ C đến 40 độ C; Khu vực trong nhà như kho, xưởng thì nhiệt độ từ âm 10 độ C đến 55 độ C; Khu vực ngoài trời nhiệt độ từ âm 10 độ C đến 70 độ C; Đối với khu vực đặc biệt thì nhiệt độ đề xuất bởi nhà sản xuất và là sự tăng cường của những điều trên.

Trong trường hợp VFD cấu thành từ nhiều hơn một bộ phận (ví dụ: cảm biến và bộ điều khiển riêng biệt, hệ thống tách rời), một số bộ phận của VFD không được thiết kế để lắp đặt ở nhiệt độ mà tiêu chuẩn đang áp dụng. Trong trường hợp này, tài liệu của nhà sản xuất phải công bố môi trường phù hợp với từng bộ phận.

Để đảm bảo độ tin cậy của VFD, phần mềm phải đáp ứng các yêu cầu có cấu trúc mô-đun; Giao diện cho việc sử dụng thủ công hoặc tự động không cho phép tạo ra các dữ liệu không hợp lệ gây ra lỗi trong hoạt động của chương trình; Phần mềm phải được thiết kế để tránh xảy ra xung đột của luồng xử lý.

Chương trình cần thiết để tuân thủ tiêu chuẩn này và bất kỳ dữ liệu cài đặt sẵn nào, chẳng hạn như cài đặt của nhà sản xuất, sẽ được giữ trong bộ nhớ dài hạn. Việc viết, thay đổi các khu vực bộ nhớ có chứa chương trình và dữ liệu này sẽ chỉ có thể bằng cách sử dụng một số công cụ đặc biệt hoặc mã lập trình và sẽ không thể thực hiện được trong quá trình hoạt động bình thường của hệ thống.

Dữ liệu cụ thể của hệ thống sẽ được lưu giữ trong bộ nhớ ít nhất hai tuần mà không có nguồn bên ngoài cho VFD, trừ khi cung cấp chức năng tự động khôi phục dữ liệu khi mất điện, thời gian trong 1 giờ sau khi khôi phục điện.