Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8653-1:2024 về sơn tường dạng nhũ tương, phương pháp thử- xác định trạng thái sơn trong thùng chứa, đặc tính thi công, độ ổn định ở nhiệt độ thấp và ngoại quan màng sơn do Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.

Theo đó việc lấy mẫu đại diện của sản phẩm thử theo TCVN 2090:2015 (ISO 15528) về sơn, vecni và nguyên liệu cho sơn và vecni, lấy mẫu. Chuẩn bị và kiểm tra mẫu thử theo quy định trong TCVN 5669 (ISO 1513) về sơn và vecni - kiểm tra và chuẩn bị mẫu thử.

Điều kiện về vị trí thử nghiệm và nguồn sáng để quan sát, trừ khi có quy định khác, vị trí ổn định và thử nghiệm phải tuân theo điều kiện được quy định trong TCVN 5668 (ISO 3270) về sơn vecni và nguyên liệu của chúng nhiệt độ và độ ẩm để điều hòa và thử nghiệm ở trong phòng không có ánh sáng mặt trời trực tiếp, ít chịu ảnh hưởng bởi khí, hơi nước, bụi bẩn, trong phòng ít thông gió.

Nguồn sáng để quan sát phải là ánh sáng ban ngày khuếch tán quy định trong TCVN 2102 (ISO 3668). Ngoài ra, có thể sử dụng buồng quan sát màu quy định tại TCVN 2102 (ISO 3668) về sơn và vecni - xác định màu sắc theo phương pháp so sánh trực quan.

Xác định trạng thái sơn trong thùng chứa theo tiêu chuẩn

Tấm thử và chuẩn bị tấm thử mẫu theo TCVN 5670 (ISO 1514) về sơn và vecni - tấm chuẩn để thử. Trường hợp không có quy định khác, sử dụng tấm xi măng sợi có kích thước (150 × 70 × 4) mm. Tấm xi măng sợi phù hợp theo TCVN 8258 về tấm xi măng sợi - yêu cầu kỹ thuật. Theo đó cần mài xung quanh bằng phẳng sau đó làm tròn các góc, rửa sạch dưới dòng nước chảy và dựa nghiêng để tránh sự chồng chéo lẫn nhau, thực hiện làm khô trong 7 ngày. Tấm thử sau khi phơi khô được phủi sạch bề mặt bằng tấm vải khô trước khi sử dụng cho thử nghiệm.

Việc gia công màng sơn nếu không có quy định khác nên gia công màng sơn bằng chổi quét theo TCVN 2094 về sơn - phương pháp gia công màng sơn, lượng sơn dùng để sơn một lớp khoảng (1,0 ± 0,1) mL/100 cm2. Mẫu sơn có thể được pha loãng với nước theo quy định của nhà sản xuất, khuấy đều, sử dụng trong vòng 2h. Trường hợp có quy định chi tiết về tỷ lệ pha với nước thì sẽ lấy tỷ lệ pha trung bình. Tấm mẫu thử sẽ được để khô tự nhiên. Sau khi sơn tấm thử xong, đặt nằm ngang, hướng mặt sơn lên phía trên.

Xác định trạng thái sơn trong thùng chứa bằng cách mở thùng mẫu, khuấy đều, nếu thấy sơn đồng nhất, không có cục vón cứng thì kết luận “khi khuấy sơn đồng nhất, không có cục vón cứng.

Xác định đặc tính thi công tấm thử, tấm xi măng sợi được chuẩn bị theo quy định có kích thước khoảng (500 × 200 × 4) mm. Sử dụng chổi quét sơn, chiều rộng khoảng (25 ÷ 50) mm. Tiến hành bằng cách đặt tấm thử nằm ngang trên một mặt phẳng với mặt được quét sơn hướng lên trên, sau đó dùng chổi quét đều một lớp sơn với lượng sơn khoảng (10 ÷ 13) mL. Đặt cạnh dài của tấm mẫu thử theo hướng nằm ngang, cạnh ngắn làm thành một góc 85° so với mặt phẳng ngang, mặt được sơn hướng lên phía trên, duy trì ở vị trí này trong 6 h ở nhiệt độ phòng, sau đó dùng chổi quét tiếp lớp thứ hai với lượng sơn khoảng (9 ÷ 12) mL.

Khi tiến hành quét lần lượt hai lớp sơn chổi quét di chuyển trơn, không bị bết và không gặp bất kỳ trở ngại khó khăn thì kết luận mẫu sơn đó có đặc tính thi công “Dễ dàng quét 2 lớp".

Xác định độ ổn định ở nhiệt độ thấp, tấm thử là tấm xi măng sợi được chuẩn bị theo quy định có kích thước khoảng (500 × 200 × 4) mm. Sử dụng thiết bị, dụng cụ bằng bình đựng mẫu, dung tích khoảng 1,3L bằng nhựa hoặc bằng thủy tinh, cao 130mm và đường kính là (100 ±10) mm, có nắp đậy kín. Tủ lạnh hoặc tủ đá, có thể duy trì ở nhiệt độ (- 5 ± 2)°C.

Tiến hành bằng việc mở thùng mẫu, khuấy đều, lấy 1L mẫu cho vào bình đựng, đậy nắp kín và cho vào tủ lạnh ở nhiệt độ (-5 ± 2) °C, lưu trong 18h, sau đó lấy bình mẫu ra để ở nhiệt độ phòng trong 6h. Phép thử được tiến hành lặp lại 3 lần (3 chu kỳ). Sau 3 chu kỳ, mở nắp bình, khuấy đều và đánh giá độ đồng nhất của mẫu.

Khi khuấy mẫu đồng nhất tiếp tục kiểm tra đặc tính thi công và ngoại quan màng sơn của mẫu thử bằng cách xác định đặc tính thi công. Tuy nhiên, mẫu thử dùng để sơn lớp một là mẫu trước khi đưa vào tủ lạnh, mẫu thử dùng để sơn lớp thứ 2 là mẫu thử sau khi được thử 3 chu kỳ ở nhiệt độ thấp và nhiệt độ phòng. Xác định ngoại quan màng sơn thì tấm mẫu thử sau khi được sơn lớp thứ 2 được để khô trong 24h, sau đó đánh giá ngoại quan màng sơn.

Sau khi tiến hành thử đủ 3 chu kỳ ở nhiệt độ thấp và nhiệt độ thường, khuấy mẫu dễ đồng nhất và kiểm tra đặc tính thi công, ngoại quan màng sơn không có gì bất thường thì mẫu được kết luận “Không biến chất”.

Việc xác định ngoại quan màng sơn cần lấy các tấm mẫu đã được kiểm tra lưu giữ trong 24h ở nhiệt độ phòng. Sau đó đánh giá ngoại quan màng sơn bằng cách dùng mắt thường quan sát màng sơn dưới ánh sáng ban ngày. Nếu màng sơn nhẵn, đồng đều không có lỗ chân kim và chảy đọng thì kết luận là “Không có biểu hiện khác thường trên bề mặt màng sơn”.