SỞ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THÀNH PHỐ CẦN THƠ

Khoa học, công nghệ và Đổi mới sáng tạo - Khơi dậy khát vọng kiến tạo tương lai

Nghiệm thu đề tài “Điều tra, đánh giá mối tương quan giữa sự đa dạng sinh học và chế phẩm thâm canh trên ruộng lúa để làm cơ sở xây dựng phương pháp điều tra dịch hại”

[14/09/2012 13:51]

Ngày 11/9/2012, Sở Khoa học và Công nghệ TP. Cần Thơ đã tổ chức Hội đồng Khoa học và Công nghệ nghiệm thu đề tài “Điều tra, đánh giá mối tương quan giữa sự đa dạng sinh học và chế phẩm thâm canh trên ruộng lúa để làm cơ sở xây dựng phương pháp điều tra dịch hại” do TS.Lương Minh Châu – Viện Lúa ĐBSCL làm chủ nhiệm.

Tác giả đã tiến hành điều tra cơ bản hiện trạng sản xuất cây trồng, chế độ thâm canh và nhận thức của nông dân về đa dạng sinh học trên các cơ cấu sản xuất nền lúa trước khi thực hiện đề tài; xây dựng bản đồ phân vùng hiện trạng cơ cấu sản xuất và chế độ thâm canh cùa từng vùng; điều tra sự thay đổi đa dạng sinh học của thành phần côn trùng sâu hại và thiên địch trong ruộng lúa ở các cơ cấu sản xuất và chế độ thâm canh khác nhau thông qua thu nhập, định danh và đếm số lượng và phân tích mối tương quan giữa các thành phần trong hệ sinh thái; đánh giá và so sánh các phương pháp điều tra các thành phần, sự gây hại của côn trùng sâu hại và thiên địch trên lúa và xác định phương pháp điều tra chuẩn và  chuyển giao phương pháp điều tra.

Kết quả nghiên cứu cho thấy, diện tích đất trồng lúa tại TP. Cần Thơ biến thiên từ 0,77 ha đến 1,8 ha/hộ và quy mô đất trồng màu còn thấp chỉ có 500m2/hộ. Nông dân thường trồng giống lúa Jasmine 85/IR 50404, sạ dày gần 200kg/ha, sử dụng rất nhiều loại nông dược với 3-5 lần thuốc trừ sâu/vụ, 3-4 lần thuốc trừ bệnh/vụ, 1-2 lần thuốc trừ cỏ và phân bón lá/vụ. 43-73% nông dân phun thuốc khai hoang để diệt cỏ trên bờ mẫu, 5-9% nông dân biết trồng hoa trên bờ. Bờ ruộng của nông dân khá lớn với chiều rộng 0,63-3,36m, thường có nhiều loài côn trùng và thiên địch đến trú ẩn trên cỏ dại, chanh, dưa, cây ăn trái, rau cải. Phần lớn nông dân làm cỏ bằng bằng tay (52-100%), đốt cỏ (33%), phun thuốc khai hoang (2,5-10%) trên bờ ruộng. Nhận thức của nông dân về đa dạng sinh học của côn trùng và thiên địch hầu như chưa có. Các tập quán canh tác lạc hậu của nông dân đã làm suy giảm đa dạng sinh học như thu nhỏ bờ mương, làm sạch cỏ bờ với thuốc cỏ, đốt đồng sạ chay, phun thuốc trừ sâu quá nhiều lần. Bản đồ hiện trạng sản xuất cây ăn quả lâu năm của thành phố chiếm diện tích lớn nhất, khoảng 29,6%, tiếp theo là diện tích đất sản xuất lúa hai vụ và ba vụ, tương đương 29% cho mỗi loại. Thu thập côn trùng gây hại và thiên địch trên 5 cơ sở sản xuất lúa ở Cần Thơ qua 3 vụ Đông Xuân, Hè Thu và Thu Đông đã định danh được 141 loài thuộc 82 họ, 15 bộ. Trong đó, có 7 bộ chiếm đa số, bộ Hymenoptera (bộ cánh màng) đa dạng nhất với 35 loài chiếm 24,8% tổng số loài của vùng nghiên cứu, kế đến là bộ Diptera (bộ 2 cánh) với 25 loài, chiếm 17,7%, bộ Aranaea (bộ nhện lớn) với 17 loài, chiếm 12,1%, bộ Hemiptera (bộ cánh nửa cứng) với 14 loài, chiếm 9,9%, bộ Coleoptera (bộ cánh cứng) có 13 loài, chiếm 9,2%, bộ Homoptera (bộ cánh đều) và bộ Lepidotera (bộ cánh vẩy) đều có 11 loài, chiếm 11,8%,…Tất cả các chỉ tiêu về đa dạng sinh học đều bị giảm với số lần phun thuốc trừ sâu và trừ bệnh. Vùng sản xuất lúa-cá;  sản xuất lúa-màu ở Đông Hiệp và Xuân Thắng có mật độ sạ, liều lượng phâm đạm và số lần phun thuốc trừ sâu bệnh cao hơn các vùng khác. Đặc biệt tại các điểm lấy mẫu ở Đông Hiệp và Thới An có số lần phun thuốc trừ sâu cao nhất (3,0-4,5 lần/vụ) cho nên các chỉ tiêu đa dạng sinh học đều giảm tại hai vùng nói trên do tác động của thuốc trừ sâu. Nhóm côn trùng không có vai trò trên ruộng lúa có hai loài phổ biến ở Cần Thơ là muỗi Chironomus sp và ruồi Psilopa mentata phát triển mạnh tại vùng sản xuất ba vụ lúa, lúa-cá. Nhóm sâu hại vẫn là rầy nâu, sâu cuốn là, bù lạch và sâu phao xuất hiện trên tất cả cơ cấu, nhiều nhất tại vùng lúa –cá. Nhóm sinh vật bắt mồi phát triển nhiều tại vùng sản xuất lúa-cá. Nhóm ký sinh bị ảnh hưởng thuốc trừ sâu nên sản xuất thấp 1-5% trên mọi cơ cấu. Nhóm vi sinh vật gây bệnh xuất hiện nhiều vào các tháng 1, 4, 5, 7 và 8/2010.

Bản quyền @ 2017 thuộc về Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Cần Thơ
Địa chỉ: Số 02, Lý Thường kiệt, phường Tân An, quận Ninh Kiều, thành phố Cần Thơ
Điện thoại: 0292.3820674, Fax: 0292.3821471; Email: sokhcn@cantho.gov.vn
Trưởng Ban biên tập: Ông Trần Đông Phương An - Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Cần Thơ