GS Nguyễn Quang Liêm tốt nghiệp chuyên ngành Vật lý chất rắn, Khoa Vật lý, Đại học Tổng hợp Hà Nội năm 1981, bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ chuyên ngành Quang học, ngành Toán-Lý năm 1995

“Cánh chim đầu đàn” về khoa học vật liệu

Giáo sư Nguyễn Quang Liêm quê Nam Định, hiện là Viện trưởng Viện Khoa học vật liệu, viện Hàn lâm KHCN Việt Nam. Ông đã làm việc nhiều năm tại Ý, Pháp, Hàn Quốc và Nhật Bản, đã triển khai tốt công tác hợp tác quốc tế.

GS Nguyễn Quang Liêm đã tham gia và chủ trì nhiều đề tài nghiên cứu trong chuyên ngành Vật lý và Khoa học Vật liệu. Các hướng nghiên cứu chủ yếu của ông là nghiên cứu các phương pháp chế tạo vật liệu (chủ yếu là phương pháp hoá-lý chế tạo các tinh thể nanô/các chấm lượng tử bán dẫn); nghiên cứu cấu trúc và tính chất quang/các quá trình quang-điện tử trong vật liệu bán dẫn và trong bán dẫn/điện môi pha tạp đất hiếm; nghiên cứu ứng dụng các chấm lượng tử bán dẫn trong đánh dấu huỳnh quang nông-sinh-y, trong chiếu sáng rắn, ứng dụng các vật liệu quang xúc tác nanô trong xử lý ô nhiễm môi trường; nghiên cứu vật liệu gốm. Kết quả các công trình nghiên cứu của GS Nguyễn Quang Liêm đã được công bố trong 150 bài báo trên nhiều tạp chí khoa học uy tín quốc tế và trong nước.

GS. Nguyễn Quang Liêm đã nhiều lần nhận được các giải thưởng, bằng khen về những đóng góp của mình cho sự nghiệp phát triển khoa học công nghệ, trong đó nổi bật nhất là đồng tác giả Giải thưởng Nhà nước về Khoa học công nghệ năm 2005 cho cụm công trình “Nghiên cứu cơ bản tính chất quang-điện-từ của một số vật liệu điện tử tiên tiến”.

Nên trả lương nhà khoa học 10 triệu/tháng

Xung quanh Đề án đào tạo, thu hút nhân lục chất lượng cao cho KHCN, PV Chất lượng Việt Nam đã có buổi trao đổi với ông về vấn đề này.

Theo GS Liêm, Đề án là một sự nỗ lực lớn của Bộ KHCN trong việc “chấn hưng” nền nghiên cứu nước nhà, trước bối cảnh nhiều nhà khoa học đang bị xã hội “bạc đãi”, đi làm với mức lương không đủ sống.

Theo Đề án này, sẽ tuyển chọn và cấp kinh phí cho 200-230 nhóm nghiên cứu tham gia đào tạo theo ê kíp ở nước ngoài trong một số lĩnh vực công nghệ ưu tiên, với kinh phí hàng năm khoảng 100 tỷ.

Có nghĩa là những “cánh chim đầu đàn” trong khoa học như GS Liêm chắc chắn sẽ được hưởng những cơ chế ưu đãi về nghiên cứu và làm việc.

Tuy nhiên, khác với cách suy nghĩ của nhiều người, luôn vun vén cho mình, GS Liêm lại không muốn một mình được hưởng những ưu đãi đó, mà muốn chia sẻ cho tất cả những người làm khoa học.

Ông lý ví dụ, khi ra trận, nếu chỉ có các vị tướng thì sẽ không thể đánh thắng được quân thù. Cũng vậy, nếu chỉ có các nhà khoa học “đầu đàn”, những “tổng công trình sư”, “giáo sư đầu ngành”...mà không có tập thể làm khoa học thì sẽ khó đạt được sản phẩm gì có giá trị.

Mặt khác, số lượng người làm khoa học hiện nay trên tổng dân số của Việt Nam là rất nhỏ, lương lại thấp...nên nếu không đãi ngộ cho họ đủ sống thì họ sẽ rất khó khăn để làm khoa học, để thu hút lớp trẻ thi vào các ngành khoa học – công nghệ.

“Nên trả lương cho các nhà khoa học khoảng 10 triệu/tháng trong vòng vài năm, để họ đủ sống. Nếu họ không hoàn thành công việc thì không trả như vậy nữa. Ngược lại, nên cắt khoản thuê khoán chuyên môn trong nghiên cứu. Làm như vậy là xúc phạm nhà khoa học. Nhiều người làm khoa học còn vì đam mê...” – Viện trưởng viện Vật liệu khẳng định.

Ông cũng ủng hộ việc thành lập một Giải thưởng Quốc gia về khoa học, để khuyến khích những người làm nghiên cứu, tôn vinh các nhà khoa học Việt Nam.