Nông dân huyện Hồng Dân thu hoạch tôm càng xanh trên ruộng lúa . Ảnh: Tú Anh

KH-CN chưa được phát huy

Lâu nay, khi nói đến KH-CN nhiều người vẫn coi đó là trách nhiệm của các nhà khoa học. Vì vậy, nhiều công trình nghiên cứu ít có cơ hội áp dụng vào thực tiễn và chưa phát huy được giá trị của công trình; cũng như chưa có nhiều sự quan tâm đầu tư hoặc ưu tiên cho các công trình nghiên cứu khoa học.

Theo thống kê của Sở KH-CN, ngân sách địa phương dành cho hoạt động nghiên cứu khoa học còn rất thấp (chưa đến 1% tổng chi ngân sách hàng năm). Thêm vào đó, cơ chế huy động đa dạng hóa nguồn tài chính cho hoạt động nghiên cứu khoa học chưa được ban hành, thiếu cơ chế, chính sách khuyến khích đầu tư phát triển KH-CN… Từ đó làm cho hoạt động nghiên cứu, ứng dụng khoa học gặp nhiều khó khăn.

Những nguyên nhân cơ bản này làm cho KH-CN chưa phát huy, cơ sở vật chất phục vụ nghiên cứu, ứng dụng thiếu, chưa đạt chuẩn, nguồn nhân lực phục vụ phát triển KH-CN chưa nhiều, thiếu và chưa có những công trình nghiên cứu lớn. Những bất cập trên có một phần trách nhiệm của các cấp ủy Đảng, địa phương trong việc lãnh đạo, chỉ đạo.

Chọn KH-CN làm động lực

Theo ông Võ Văn Út, Bí thư Huyện ủy Hồng Dân: “Với một tỉnh thuần nông như Bạc Liêu, muốn phát triển và tạo khả năng cạnh tranh cho hàng nông sản thì phải đẩy mạnh đầu tư cho KH-CN. Đây không chỉ là nhu cầu tất yếu để nâng cao chất lượng, mà còn mở ra nhiều cơ hội cho hàng nông sản vươn xa hơn”. Với quan điểm chọn KH-CN làm động lực cho phát triển, thời gian qua, huyện Hồng Dân đã tổ chức kết nghĩa, ký kết hợp tác với nhiều viện, trường đại học của khu vực nhằm nghiên cứu các giống mới, nghiên cứu và chuyển giao nhiều mô hình mới cho nông dân. Qua đó, giúp huyện khắc phục những khó khăn trong quá trình chuyển đổi cơ cấu sản xuất, hướng đến nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và giúp nông dân làm giàu.

Năm 2013, huyện Hồng Dân được Bộ KH-CN và Sở KH-CN đầu tư thực hiện dự án xây dựng quy trình sản xuất thủy sản nước ngọt trên vùng đất phèn nhiễm mặn với tổng kinh phí hơn 1,6 tỷ đồng. Kết quả thực hiện dự án cho thấy quy trình công nghệ nuôi mới này cải thiện rất nhiều so với trước đây. Nó không chỉ phù hợp với môi trường tự nhiên, giảm thiểu ô nhiễm môi trường sinh thái, mà còn giúp nông dân thu nhập khá cao. Như nuôi cá thát lát cườm với diện tích ao nuôi khoảng 500m2 cho lợi nhuận từ 20 - 25 triệu đồng/vụ; mô hình nuôi tôm càng xanh xen canh tôm sú trong ruộng lúa cho lợi nhuận 50 triệu đồng/ha. Với những hiệu quả mang lại, huyện Hồng Dân đang tập trung nhân rộng mô hình với diện tích khoảng 3.000ha.

Khẳng định vai trò KH-CN

Không chỉ huyện Hồng Dân mà nhiều công trình, đề tài, dự án nghiên cứu khác cũng không ngừng phát huy hiệu quả. Như mô hình sản xuất muối theo phương pháp trải bạt nhựa PVC cho năng suất tăng cao hơn 2 lần, với 82 tấn/ha, lợi nhuận thu được khoảng 50,82 triệu đồng/ha, đặc biệt là giá muối bán cao hơn so với muối sản xuất truyền thống. Hay công nghệ sử dụng biogas composite giúp các hộ chăn nuôi giảm thiểu ô nhiễm môi trường, tận dụng được chất thải phục vụ sản xuất, sinh hoạt…

Với những lợi ích từ việc nghiên cứu, ứng dụng KH-CN vào sản xuất, từ nay đến năm 2015, Bạc Liêu sẽ tập trung đẩy mạnh ứng dụng, phát triển KH-CN trong các ngành kinh tế mũi nhọn của địa phương. Đó là xây dựng và nhân rộng các mô hình chuyển giao KH-CN phát triển kinh tế - xã hội về nông thôn; phát triển vùng nguyên liệu gắn với liên kết “bốn nhà”; đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp theo hướng thâm canh, tăng năng suất, chất lượng và nâng cao giá trị gia tăng…