Tham dự hội thảo có đại diện các Bộ ngành, đại biểu Quốc hội các tỉnh, phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, các hội, hiệp hội doanh nghiệp, các chuyên gia, nhà khoa học...

Hội thảo nằm trong chương trình công tác phối hợp giữa Ủy ban về các vấn đề xã hội và ILO, đồng thời thảo luận các vấn đề liên quan đến lao động, việc làm, an sinh xã hội trong Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) trước khi trình Quốc hội phê chuẩn TPP dự kiến tại phiên họp thứ nhất Quốc hội khóa XIV (tháng 7/2016).

Tiến sĩ Bùi Sỹ Lợi – Phó Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội cho biết: “Việc tham gia TPP sẽ thúc đẩy Việt Nam hoàn thiện nhanh hơn thể chế kinh tế thị trường, cơ cấu lại nền kinh tế, cơ cấu lại lực lượng lao động và chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế. Trong lĩnh vực lao động, các cam kết của TPP đòi hỏi Việt Nam phải đáp ứng được các tiêu chuẩn lao động và quan hệ lao động theo Tuyên bố về các nguyên tắc và quyền cơ bản trong lao động năm 1998 của Tổ chức Lao động quốc tế. TPP còn đề cập đến 3 tiêu chuẩn lao động hay "điều kiện làm việc có thể chấp nhận được” là lương tối thiểu, giờ làm việc và an toàn lao động mà các quốc gia tham gia TPP phải thực hiện”.

TPP là được nhắc đến là hiệp định thương mại toàn diện giữa 12 quốc gia trong đó có Hoa Kỳ, Nhật Bản và Việt Nam. Hiệp định này đặc biệt quan tâm đến các vấn đề lao động như xóa bỏ lao động cưỡng bức, lao động trẻ em, phân biệt đối xử hay quyền được thành lập công đoàn riêng ở cấp cơ sở; các quy định bảo vệ tổ chức của người lao động để không bị người sử dụng lao động can thiệp và phân biệt đối xử, và các điều chỉnh liên quan đến vấn đề lao động không ảnh hưởng đến địa vị pháp lý, vai trò, chức năng nhiệm vụ và tổ chức, hoạt động của Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam.

Để thực thi các cam kết trong TPP, Việt Nam phải thực hiện 4 điều chỉnh đó là: điều chỉnh chương XIII trong Bộ luật Lao động cho phép người lao động trong doanh nghiệp được thành lập tổ chức của mình; thứ 2 là về đình công, trong đó chú ý 5 điểm đình công về quyền, tỷ lệ lấy ý kiến 50%+1, đình công ngoài DN, danh mục ngành nghề cấm đình công, hoãn, ngừng đình công; thứ 3 là về lao động cưỡng bức với 3 điểm chính là lao động gán nợ, chế tài hình sự, cai nghiện ma túy, pháp luật Việt Nam cần bổ sung thêm “lao động gán nợ” trong khái niệm lao động cưỡng bức; và thứ 4 là về phân biệt đối xử cũng gồm 3 điểm làm rõ định nghĩa nguồn gốc dân tộc, tất cả các khía cạnh việc làm, lao động nữ.

Cũng cần lưu ý, TPP chỉ có hiệu lực đối với Việt Nam và Hoa Kỳ sau khi Việt Nam hoàn thành việc sửa đổi luật pháp, việc liên kết để hình thành tổ chức của người lao động ở cấp trên doanh nghiệp được thực hiện sau trong thời gian không quá 5 năm kể từ khi TPP có hiệu lực giữa Việt Nam và Hoa Kỳ. Nếu sau 5 năm, Việt Nam chưa thực hiện cam kết nói trên thì Hoa Kỳ có quyền hoãn hoặc dừng lộ trình giảm thuế cho Việt Nam.