Trong bối cảnh hội nhập kinh tế và cạnh tranh toàn cầu, vấn đề bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) trở nên đặc biệt quan trọng và là mối quan tâm hàng đầu trong quan hệ kinh tế quốc tế.
Từ khi Việt Nam trở thành thành viên chính thức của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), vấn đề bảo vệ quyền SHTT, chống sản xuất, buôn bán hàng giả ngày càng được quan tâm hơn. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, tình trạng xâm phạm SHTT ở nước ta vẫn khá phổ biến và ngày càng phức tạp.
Theo báo cáo công tác phòng ngừa, đấu tranh chống sản xuất, buôn bán hàng giả và xâm phạm SHTT, mỗi năm, tỷ lệ cơ sở vi phạm chiếm 30-40% số cơ sở các thanh tra chuyên ngành văn hoá thông tin, thanh tra chuyên ngành khoa học và công nghệ tiến hành thanh tra, kiểm tra. Đặc biệt là tình trạng nhiều cơ sở kinh doanh máy tính lắp đặt, xây dựng các trang web, cung cấp cho khách hàng các phần mềm Windows, Microsoft Office, Vietkey… vi phạm pháp luật về bản quyền.
Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến tình trạng vi phạm SHTT ngày một gia tăng. Tuy nhiên, ở góc độ hội nhập kinh tế, các chuyên gia nước ngoài lại cảnh báo về khía cạnh viễn cảnh phát triển kinh tế Việt Nam đang bị hủy hoại bởi việc gia tăng các vấn đề xâm phạm quyền SHTT làm tổn hại đến môi trường kinh doanh.
Theo phản ánh của Phòng Thương mại châu Âu tại Việt Nam (EuroCham), đầu năm 2011, Chính phủ Việt Nam tuyên bố sẽ chú trọng chất lượng hơn số lượng trong việc đầu tư các dự án FDI. Điều đó có nghĩa là Việt Nam sẽ tập trung vào thu hút các ngành sản xuất giá trị gia tăng công nghệ cao từ các nước.
Tuy nhiên Việt Nam không thể trông đợi điều này xảy ra cho đến khi có sự cải thiện vấn đề SHTT. Lý do đơn giản là bởi các công ty nước ngoài sẽ không chuyển nhượng hoặc chuyển giao các quyền tài sản hoặc công nghệ tiên tiến của họ vào Việt Nam cho đến khi họ tin rằng các quyền này sẽ được bảo hộ.
Theo EuroCham, trong giai đoạn trước mắt, khi mà các nước vẫn coi Việt Nam là một điểm đến hấp dẫn, vẫn còn một cơ hội duy nhất cho Việt Nam trong vấn đề cải thiện vi phạm quyền SHTT nhằm thu hút ngành sản xuất giá trị gia tăng công nghệ cao của thế giới. Đây là lúc để Việt Nam chỉ ra sự khác biệt của mình trong cuộc cạnh tranh với các quốc gia khác trong “cuộc chiến” thu hút ngành sản xuất giá trị gia tăng.