Khớp cùng chậu là khớp trục lớn nhất của cơ thể, được tạo thành bởi xương cùng và xương cánh chậu, nối khung chậu với đoạn thấp của cột sống – đoạn thắt lưng cùng. Nhờ có cấu trúc và đặc tính chuyển động đặc biệt, khớp cùng chậu có vai trò quan trọng trong duy trì độ vững của khung chậu và có khả năng kháng lại các lực kéo dãn mạnh, chịu đựng tải trọng của cơ thể, hấp thu lực thẳng đứng từ cột sống truyền đến xương chậu, hai chi dưới và ngược lại. Những tổn thương làm mất vững khớp cùng chậu như sai khớp cùng chậu hoàn toàn, gãy xương- sai khớp cùng chậu … sẽ làm ảnh hưởng đến độ vững của khung chậu. Tuy nhiên, hiện nay trong nước chưa có nghiên cứu nào được thực hiện một cách hệ thống về đánh giá vai trò và ý nghĩa của CT – scan dựng hình 3D khung chậu đối với tổn thương gãy xương- sai khớp cùng chậu. Chính vì vậy, nghiên cứu được thực hiện với mục tiêu: Tìm hiểu các hình thái tổn thương của gãy xương- sai khớp cùng chậu trên phim CTscan dựng hình 3D khung chậu.

Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Hình ảnh CT – scan khung chậu của các trường hợp sai khớp cùng chậu đơn thuần, gãy xương kết hợp với sai khớp cùng chậu, đã được điều trị phẫu thuật kết hợp xương bên trong tại khoa Chấn Thương Chỉnh Hình bệnh viện Chợ Rẫy (từ tháng 01/2015 – 6/2019).

Gãy mảnh hình liềm kèm sai khớp cùng chậu là tổn thương thường gặp (64,3%), trong đó kiểu Day III chiếm tỷ lệ cao nhất (41,7%). Hướng di lệch chủ yếu là ra sau, lên trên và ra ngoài (42,9%). Chúng tôi cũng ghi nhận 3 trường hợp sai khớp cùng chậu ra trước và vào trong kiểu khóa. Phần lớn các trường hợp đều đi kèm với gãy ngành ngồi mu, chậu mu, có 8/48 BN tổn thương gãy xương - sai khớp cùng chậu ở cả 2 bên.

Hình thái tổn thương của gãy xương – sai khớp cùng chậu: gãy mảnh hình liềm kèm sai khớp cùng chậu là tổn thương chiếm tỷ lệ cao nhất (64,3%). Trong các gãy xương – sai khớp cùng chậu được phân loại theo hệ thống của Day, tổn thương kiểu Day III chiếm tỷ lệ cao nhất (41,7%). Đặc điểm di lệnh của gãy xương- sai khớp cùng chậu và các tổn thương kèm theo: hướng di lệch chủ yếu là ra sau, lên trên và ra ngoài (42,8%). Đặc biệt, nghiên cứu cũng ghi nhận 3 trường hợp gãy xương – sai khớp cùng chậu di lệch ra trước và vào trong kiểu khoá. Phần lớn các trường hợp đều đi kèm với gãy ngành ngồi mu, chậu mu (35/48 trường hợp).